T. C. NevşEHİr haci bektaş veli ÜNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

 
1.4.2. Çalışma İsteğine Göre İşsizliğin Sınıflandırılması 
Bu kısımda iradi ve iradi dışı işsizlik hakkında bilgi verilmektedir.
1.4.2.1. İradi İşsizlik (Gönüllü İşsizlik) 
İradi işsizlik, cari ücret düzeyine ve çalışma koşullarına razı geldikleri takdirde, 
herhangi bir işi bulması mümkün olan emekçilerin, iş yapmayı istemediklerinden 
ötürü işsiz kalmalarını ifade etmektedir (Şimşek ve Aydın,2002: 118). Burada işsiz 
kalan kişiler, aile gelir talebinin şiddetli olmaması, çalışma güdüsünün zayıf olması 
v.b. sosyal nedenlerden dolayı isteyerek işsiz durumuna düşen kişilerdir. Gönüllü 
olarak da işsiz kalmayı tercih eden birisi işsiz sayılmaktadır. 
İradi işsizlikte, işçiler belli bir ücret haddinden iş bulsalar bile, daha iyi ücret 
sağlayacak bir iş araştırabilmek için işsiz kalmayı tercih edebilirler. İşçi burada belli 
bir ücret hedefleyerek iş araştırmaya başlamıştır. Kendisine teklif edilen ücret, 
hedeflediği ücretten fazla ise işi kabul edecek, az ise iş arama sürecine devam 
edecektir. Eğer bu süreç uzarsa, işçinin hedeflediği ücret düzeyi bir zaman sonra 
düşecektir. Yani beklenen süre ile işçinin hedeflediği ücret arasında ters ilişki vardır 
(Yıldırım ve diğerleri, 2012: 363). 
İradi işsizliğin bir türü de bekleme, işsizliği ya da spekülatif işsizliktir (Yıldırım ve 
diğerleri, 2012: 363). Spekületif işsizlikte işçi, istemediği reel ücret düzeyinin 
marjinal faydasının, iş yapmadığı zamanının marjinal faydasından daha düşük 

---

12 
olduğunu düşünmektedir. Daha sonraki dönemlerde ise daha iyi şartlarda bir iş 
bulmayı ümit etmektedir. Sonuç olarak iradi işsizlik, kişilerin piyasadaki ücreti kabul 
etmelerine rağmen ya keyfi olarak yada gelire ihtiyaçları olmadığı için çalışmamayı 
tercih etmeleridir. 
1.4.2.2. İrade Dışı İşsizlik (Gönülsüz İşsizlik) 
Ekonomilerde yetişkinlerin bir bölümünün, mevcut çalışma şartlarında ve cari ücret 
seviyesinde iş yapmaya ikna olmalarına karşın ancak iş bulamamaları durumunda 
ortaya çıkan işsizliğe irade dışı işsizlik denmektedir. Bu şekildeki işsizler, cari ücret 
seviyesi altında iş yapmaya razı olmaları durumunda iş bulabilmektedirler. Ancak bu 
şekilde iş bulduklarında iş yapmakta olan kimselerin işlerini ellerinden aldıklarından 
ötürü, söz konusu ekonomide mevcut olan işsizlik sorunun ortadan kalkmamakta 
yalnızca işsiz olan kimselerin değişmesine neden olmaktadırlar (Dinler,2009: 481). 
Klasik iktisatçılar gayri iradi işsizliği kabul etmemektedirler. Onlara göre işsizlik 
iradidir. Piyasa tam istihdam seviyesinde olduğundan herkes cari ücretler 
seviyesinden iş bulabilmektedirler. İşsiz olanlar ise kendileri çalışmak 
istemediklerinden dolayı işsiz kalmaktadırlar. Gayri iradi işsizlik Keynes tarafından 
ileri sürülen bir işsizliktir. Keynes’e göre talep yetersizliğinden dolayı kişiler cari 
ücret düzeyinde çalışmak istemelerine rağmen iş bulamamaktadırlar.