T azimov, U. E. Raxmatov organik olamning rivojlanishi va antropologiya (ii-qism)

Qaddi-qomatni va ekologik aspektlari nuqtai nazari

Qaddi-qomat dastlabki davrlardan ham biologik ham tibbiy muommo bo’lib kelgan. Hozirgi paytda qaddi - qomat tibbiyotda kasallik, qo’shimcha diagnostika va profilaktikaga bog’lanadi. Gippokrat o’z davrida odamning xulq atvoriga katta ahamiyat bergan. Hozir psixologik xizmat salomatlikka katta ta’sir ko’rsatmoqda. Ulyams konseptsiyasiga muvofiq har qanday odam u yoki bu darajada normadan tashqariga chiqadi. Bu hayotning barcha bosqichlarida davom etadi va kasallikni keltirib chiqaradi. Odam gavda tuzilishini bilish tibbiy profilaktika uchun juda zarur.

Hozirgi vaqtga kelib gavda tuzilishi u yoki bu tana har xil kasallikka moyil bo’lishi xaqida ko’p ma’lumotlar to’plangan. Chunonchi qon bosmini past bo’lishi (gipotoniya) ko’proq leptosom 74,8%, atlet gavdalilar va pikniklarda kamroq 13,2 - 12% ekanligi aniqlangan. Qon bosimini yuqoriligi aksincha pikniklarda 64% atletlarda esa 16,5% ligi ma’lum bo’ldi. Astma kasalligi tez tez ruju qilishi mezo- fillarda 36,5% ni tashkil etadi.

U yoki bu kasallikka moyillik yoshlikdanoq namoyon bo’ladi. Masalan surunkali tonzilit, allergik kasalliklar, qonda insulin va xolesterinni ko’p bo’lishi digestiv bolalarda ko’proq bo’ladi. Respirator - nafas yo’llari kasalliklariga muskul tipidagi bolalar chidamli ekanligi aniqlash astenoid va digestiv tipdagi bolalarga nisbatan normal qaddi-qomatga ega odamlar yaxshi yomonga ajratish noto’g’ri.

Ularning har birining kuchli va kuchsiz tomon bor. Qaddi-qomat polmarfizim odam turining xayotchanligini ortiradi. Odamning jismoniy va ruxiy jixatdan sog’ bo’lishi ko’p darajada ijtimoiy muxitga bog’liq u konstitutsional moyillikni ta’kidlaydi.