T azimov, U. E. Raxmatov organik olamning rivojlanishi va antropologiya (ii-qism)

XX asrning ikkinchi yarmida Afrika, Yevropa, Osiyoda juda ko’p suyak qoldiqlari topilib, ular homo sapiens va erectus oralig’ida bo’lgan va ular neandertal deb nomlangan.

Bu suyak qoldiqlari Habashiston, Tanzaniya, Zambiya, Isroil, Hindiston, O’zbekiston, Xitoyda bundan 600 - 150 ming yillardagi yotqiziqlardan topilgan. Dastlabki paleantroplar arxantroplarga o’xshash qurollardan foydalangan. Ozuqa uchun o’simlik, hayvonlarni yig’gan va ov bilan shug’ullangan. Ulardan farqli ravishda paleantroplar ibtidoiy nutq orqali o’zaro aloqada bo’lgan.

Aniqlanishicha kalla suyaklari egilmalari bilan hiqildoq tog’ayi o’rtasida bog’liqlik bor. Agar kalla suyagi kam egilgan bo’lsa, bo’yin hiqqildoqda tepaga ko’p egilma paydo bo’ladi. Keyingi holat odamlarga xos. Bolalarning ikki yoshida hiqildoq teparoqda, uch yoshdan keyin u pastroqda joylashadi.

Paleantroplar o’tdan foydalanib isinishgan, uni qanday yoqishganligi noma’lum. Vengriya, Germaniya, Fransiyaning paleoantroplar yashagan joylarida alanga belgilari topilgan. Keyinchalik 300-400 ming yil oldin olovdan foydalanish ommaviy tus olgan. Dastlabki paleontroplar va geydelberg odam turi vakili Afrika va Sharqiy Osiyoning O’rta Yer dengizi atrofida tarqalgan. Sharoitning har xil bo’lishi gominidlarga, ya‘ni paleontroplarga turlicha ta’sir etgan va tanlanish har xil yo’nalishda kechgan.