T azimov, U. E. Raxmatov organik olamning rivojlanishi va antropologiya (ii-qism)

Shunga ko’ra Homo sapiens Yevropaga boshqa joylardan kelgan, Yevropa neandertali ularning raqobatiga dosh berolmay halok bo’lgan, degan fikrni quv - vatlaydilar.

Yuqori pleystosenda Yevropada neandertal paydo bo’lgan. Afrikada sapiensga anatomik jihatidan o’xshash tur shakllangan. Ular paleantroplar hisoblanadi.

Neoantroplarning kelib chiqishi. XX asrning 80-yillariga qadar deyarli barcha antropologlar hozirgi zamon tipidagi odamlar 35-40 ming yil oldin paydo bo’lgan, degan fikrni ilgari surishgan. Bunday deyilishiga asosiy sabab Yevropa va Osiyodan topilgan odamga tegishli suyak qoldiqlari shu yoshdagi yer qatlamlaridan topilganligidir. O’sha davrdagi fikrlarga ko’ra hozirgi zamon tipidagi polisentrizm namoyondalarining fikricha, G’arbiy Yevropadan Janubiy Sharqiy Osiyogacha bo’lgan keng maydondagi evolyutsiya natijasidir. Monosentrizm oqimi tarafdorlari esa, homo sapiens kichik maydonda paydo bo’lgan, keyin boshqa joylarga tarqalgan, degan fikrni targ’ib qiladilar. Binobarin Homo sapiens Yevropada paydo bo’lgan. Bunday deyilishiga sabab Fransiyada kromanon odam suyaklarining topilishidir.

Lekin XX asrning 70-yillaridan boshlab Saxara cho’lining janubiy tomonida ko’plab Homo sapiens odamlarning suyak qoldiqlari 100 ming va undan ortiqroq yer qatlamlaridan topilgan. Masalan, Omo - 1 Omo - 2 Habashiston Turkan ko’lining shimoliy qirg’og’idan topilgan. Uning yoshi 130 ming yilga teng, keyinchalik 160 ming yillik qatlamlardan ham shunday suyaklar topildi.

Shunday paleontalogik topilmalardan so’ng odamning - Homo sapiyensning dastlabki vatani Afrika degan g’oya ko’pchilik antropologlar tomonidan qabul qilindi. Uzoq vaqt Yaqin Sharqda neandertalning klassik va “rivojlangan” shakli bor deb kelingan edi.

Isroildan topilgan klassik neandertal yoshi 70-100 ming yil. Rivojlangan neandertalning Homo sapiensning yoshi 70 ming yilga teng. Shu paytda rivojlangan neandertal duragay hozirgi zamon tipining neandertallar bilan bo’lgan nikohidan tug’ilgan deb faraz qilinadi.