Covid-19 ning ishlab chiqarish menejmentiga ta’siri
The Covid-19 pandemiyasi ning tarqalishidan tashqari juda katta oqibatlarga olib keldi kasallik o'zi va uni karantin ostidagi harakatlar. Sifatida SARS-CoV-2 virus butun dunyoga tarqaldi, xavotirlar ta'minot ishlab chiqarish muammolaridan xizmatlar sohasidagi biznesning pasayishiga aylandi.[1] Pandemiya sabab bo'ldi tarixdagi eng yirik global tanazzul, o'sha paytda global aholining uchdan bir qismidan ko'prog'i joylashtirilgan qat'iy izolyatsiya.[2 Ta'minot etishmasligi tufayli bir qator sohalarga ta'sir qilishi kutilmoqda vahima sotib olish, pandemiyaga qarshi kurashish uchun tovarlardan foydalanishning ko'payishi, fabrikalar va logistika faoliyatining buzilishi materik Xitoy. Misollari bo'lgan narxlarni ko'tarish.[3] Farmatsevtika etishmasligi haqida keng tarqalgan xabarlar mavjud,[4] ko'plab hududlarda vahima paydo bo'lishi, natijada oziq-ovqat va boshqa zarur oziq-ovqat mahsulotlarining etishmasligi.[5][6][7] Texnologiya sanoati, xususan, elektron mahsulotlarni jo'natish kechikishi haqida ogohlantirmoqda] Menejmentda strategiya va taktika
Erkin iqtisodiyotda bozor muhim o‘rinni egallaydi. Bozor sektori deganda erkin narxlarda mahsulot va xizmatlarni sotayotgan korxonalar guruhi tushuniladi. Bozorga u yoki bu mahsulotni olib chiqishda korxona rahbariyati asosiy vazifani bajaradi. Bozorga chiqish to‘g‘risidagi qaror bozor konyukturasi (ehtiyojlar) to‘g‘risidagi ma‘lumotlar va bilimlar asosida hamda rahbarlarning shaxsiy sezgilari asosida qabul qilinadi. Har qanday korxona o‘zining kapital xarajatlarini mahsulot sotishdan olinadigan foyda bilan qoplashga harakat qiladi. Sotib oluvchi yoki iste‘molchi mahsulotni taklif etgan narx bo‘yicha sotib olishi yoki olmasligini o‘zi hal qiladi. Erkin bozorda korxona uchun har doim raqobatchi paydo bo‘lishi mumkin. Uni ishlab chiqarish xarajatlari oz bo‘lishi va shu orqali mahsulotga pastroq narx belgilash mumkin. Iste‘molchi esa, mahsulot sifatini hisobga olgan holda pastroq narxlarga e‘tibor beradi. Jamiyatning rivojlanish nuqtayi nazaridan iqtisodiyotning bozor sektorida ishlab chiqarish samaradorligini orttirish uchun rag‘bat mavjud, shu bois korxona iqtisodiy faoliyatni va ishlab chiqaradigan mahsulotni bozor talablariga ko‘proq yo‘naltiriladi.
Bozor ishlab chiqarish to‘g‘risidagi qarorni nomarkazlashuvu (qanday mahsulot ishlab chiqarish va sotishni davlat emas, balki korxona o‘zi hal qiladi) bozor talablari to‘g‘risidagi to‘liq tushuncha berish singari afzallikka ega bo‘ladi. Bunda korxona bozor va iste‘molchiga yaqinlashadi. Yaxshi tuzilgan strategiya (bozor nimani talab qilmoqda va korxona bozorga nimani olib chiqishini nazarda tutmoqdamiz) erkin bozor iqtisodiyoti sharoitida mustaqil korxona uchun muvaffaqiyat garovidir.