Suv resurslarini havzaviy rejalashtirish va boshqarish

Doimiy arbitraj sudi 
Doimiy Arbitraj Sudi – xalqaro hakamlik qoidalari aso
-
sida tashkil etilgan eng uzoq muddatga tuzilgan va xalqa
-
ro nizolarni hal qilishning birinchi global mexaniz
-
mi hisoblanadi. Doimiy Arbitraj Sudi 1899-yilda tashkil 
etilgan bo‘lib, bugungi kunda 1899- va 1907-yillarda qabul 
qilingan konvensiyalarning birini yoki har ikkisini imzolagan
97 ta a’zo davlatlarni birlashtiradi. Aslida davlatlararo arbitrajlar 
uchun mo‘ljallangan Doimiy Arbitraj Sudi bugungi kunda davlat 
va nodavlat tashkilotlari o‘rtasidagi, xalqaro tashkilotlar va dav
-
latlar, xalqaro tashkilotlar va xususiy tashkilotlar o‘rtasidagi ke
-
lishmovchiliklarni boshqarish imkoniyatlarini rivojlantirdi. Sud 
hakamlik muhokamasiga qo‘shimcha ravishda tergov, kelishuv, 
yaxshi idoralar va vositachilik bo‘yicha tergov hamda tergov 
ishlari bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatadi. Doimiy Arbitraj Sudining 
boshqaruv organi a’zo davlatlarning delegatlaridan iborat va 
yiliga ikki marta yig‘iladigan Ma’muriy kengash hisoblanadi. 
Bosh Kotib va Doimiy Arbitraj Sudining xalqaro byurosi Sudning 
kundalik ishini amalga oshiradi. So‘nggi yillarda Doimiy Arbitraj 
Sudi tabiiy resurslar bilan bog‘liq nizolarni hal etish yo‘nalishida 
tobora faollashmoqda. 
2001-yilda Doimiy Arbitraj Sudi tabiiy resurslar va/yoki at
-
rof-muhit bilan bog‘liq nizolarni hal qilish uchun maxsus ish
-
lab chiqilgan protsessual qoidalarni qabul qildi. Ushbu qoidalar 
hakamlik sudyalari va arbitrlarni tanlash bo‘yicha tartib-taomil
-
larni belgilab, o‘z ichiga maxfiylik, dalillar, vaqtinchalik cho
-
ra-tadbirlar, ekspertlarning roli, paydo bo‘lmaydigan yoki taq
-
dim etilishining ta’siri, mukofotlar, talqin va qarorni tuzatish 
bo‘yicha tartiblarni birlashtirgan. 

---

190
Salohiddinov A.T., Ashirova O.A.
Tribunal tomonlarni xabardor qilgandan so‘ng unga hisobot 
berish uchun ekspertlarni tayinlashi mumkin. Doimiy Arbitraj 
Sudi ekspertlar ro‘yxatidagi nomlar bilan cheklanmagan bo‘lsa-
da, a’zo davlatlar tomonidan tavsiya etilgan hamda uning ichida 
tomonlar va tribunal jalb etishi mumkin bo‘lgan ekspertlarning 
ikkita alohida ro‘yxatini saqlaydi. Birinchi ro‘yxat tabiiy resurslar 
va/yoki ekologik fanlar bo‘yicha ekspertlar, ikkinchi ro‘yxat esa 
xalqaro ekologiya huquqida katta tajribaga ega hakamlik sud
-
lari guruhini tashkil etadi. Amalga oshiriladigan va kelishilgan 
tartib-taomillar mavjud bo‘lmagan taqdirda, atrof-muhitga 
oid qoidalar foydalanish va noqonuniy ziyonlar bilan bog‘liq 
nizolarni bartaraf etish uchun ishlatilishi mumkin. Shunday 
qilib, qoida odatiy sud majlisini chaqirish yoki Doimiy Arbitraj 
Sudi shafeligida ekspertiza o‘tkazish uchun ko‘rsatma bo‘lib xiz
-
mat qilishi mumkin.