Suv resurslarini havzaviy rejalashtirish va boshqarish

Yangi yondashuvlar: muvofiqlikni tekshirish 
mexanizmlari 
Mamlakat o‘zining xalqaro majburiyatlarini bajarmasli
-
gi nizolarga olib kelishi va davlatlar erishgan kelishuvning 
buzilishiga sabab bo‘lishi mumkin. Mamlakatlarning xalqaro ke
-
lishuvlarga amal qilmaslik holatlari bir necha sabablarga ko‘ra 
yuzaga keladi. Bunday sabablarga asoslanmagan ambitsioz 
shartnomaviy majburiyatlar, imkoniyatlarning yetishmasligi 
yoki iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy sharoitlarning o‘zgarishi kabi 
holatlarni kiritish mumkin. Xalqaro suv kelishuvlarida ayrim 
hollarda muvofiqlik mexanizmlari aniq belgilanmagan, xuddi 
shunday holat xalqaro atrof-muhit masalalaridagi shartnomalar
-
da ham uchraydi. Muvofiqlik “shartnoma rejimining maqsadlari 
va vazifalariga erishishga qaratilgan tadbirlar” deb ta’riflanadi 
va “muvofiqlik tizimi” ushbu qoidalarga rioya etilishiga ta’sir 
ko‘rsatuvchi shartnoma qoidalari va protseduralarining kichik 

---

191
SUV RESURSLARINI HAVZAVIY REJALASHTIRISH VA BOSHQARISH
to‘plami hisoblanadi. Xelsinki Konvensiyasining 1992-yilda
-
gi yuridik masalalari bo‘yicha ishchi guruhiga ekspertlarning 
hisobotlari asosida yaratilgan qo‘llanma ushbu tushunchalar
-
ni xalqaro atrof-muhit sohasidagi kelishuvlarni va xalqaro suv 
oqimlari kelishuvlarini tahlil qilish uchun imkoniyatlarni yana
-
da kengaytiradi, bu esa Konvensiya xalqaro suv kelishuvlarining 
muvofiqlikni tekshirish mexanizmlariga ega ekanligini bildiradi.
Muvofiqlik tizimi mexanizmining elementlari quyidagilarni 
o‘z ichiga oladi: 
• axborot almashish; 
• mamlakatlar harakatlarini kuzatish va tahlil qilish; 
• ko‘maklashish va hamkorlik qilish; 
• maslahatlashuvlar, nizolarning oldini olish va nizolarni 
hal qilish mexanizmlari. 
Xalqaro atrof-muhit sohasiga tegishli kelishuvning muvofiq
-
lik sohasidagi yutuqlari ko‘rsatadiki, muvaffaqiyatli muvofiq
-
lik rejimlari ularni yaxshilash, takomillashtirish va ta’minlash 
mexanizmlarini o‘z ichiga oladi. Muvofiqlik tizimida 
muvofiqlikni ta’minlash strategiyasini qo‘llab-quvvatlovchi cho
-
ralar va imtiyozlar bo‘lishi kerak hamda ular aniq majburiyat
-
larni, muvofiqlikni ta’minlash bo‘yicha ma’lumotlarni yig‘ish, 
tahlil qilish va baholash hamda ushbu faoliyatni amalga oshirish 
uchun zarur bo‘lgan institutsional mexanizmlarni o‘z ichiga 
olishi lozim. Axborotlarning jamoatchilik uchun ochiq bo‘lishi va 
adolatga teng huquq ta’minlanishi moslashuv rejimining muhim 
elementlari sifatida qaralishi kerak.