Suv ostida sakson ming kilometr

1 

B allast

  -   kemaning  muvozanatini  saqlash  uchun 

q o ' y i l g a n

yuk.

---

«Nautilus»  suv  sathida  turganida,  shu  ogirligi  bi­

lan  uning  o'ndan  bir  qismi  tashqarida  turadi.  Bi­

nobarin,  agar  kemada  ana  shu  o'ninchi  qismining 

og'irligiga  teng  hajmda,  ya’ni  bir  yuz  ellik  tonna 

sigim li  rezervuar bo'lganda  va bu  rezervuarlar suv 

bilan  to'latilsa,  «Nautilus»  bir  ming  besh  yuz  kub 

m etr yoki xuddi shu miqdor ogirlik -  bir ming besh 

yuz  tonnani  siqib  chiqarib,  suvga  to ‘la  cho'kar  edi. 

Amalda  ham  shunday  qilinadi.  «Nautilus»da  re­

zervuarlar  bo'lib,  bular  uning  pastki  qismida  joy- 

lashtirilgan. Kranlar ochib yuborilsa bas,  ular suvga 

to'lib,  kema  dengiz  sathi  bilan  bab-baravar  bo'lib 

cho‘kadi.

-   Ofarin,  kapitan.  Ammo  xuddi  mana  shu 

o'rinda  menimcha  asosiy  qiyinchiliklar  boshlansa 

kerak.  Men  siz  suvga  «Nautilus»ning bir santim etri 

ham  ko'rinmaydigan  darajada  cho'ka  olishingizni 

tushunib turibman. Ammo siz chuqurlikka tushgan- 

da, kemangiz yuqori bosim bilan to'qnashmaydimi? 

Bu bosim uni  ham o'ttiz  futli  suv qatlamida taxmi- 

nan bir atmosferaga yoki boshqacha qilib aytganda, 

kvadrat  santim etriga  bir  kilogrammga  teng  keladi- 

gan kuch bilan pastdan yuqoriga itarmaydimi?

-  ]uda to ‘g‘ri, professor.

-   Bunday  paytda  siz  «Nautilus»ning  o'zini  suv 

bilan  to'latm asdan  turib  suv  qa’riga  cho'kishga 

qanday majbur qila olishingizga aqlim yetmayapti.

-   Janob professor,  -   dedi kapitan Nemo,  -   stati- 

ka'ni  dinamika bilan chalkashtirish yaramaydi  -  bu 

jiddiy nuqsonlarga olib kelishi  mumkin.  Okeanning 

eng  chuqur  joylariga  tushish  uchun  ortiqcha  kuch 

sarflashning  hojati  yo‘q...  Siz  mening  mulohazala- 

rimni diqqat bilan eshityapsizmi?

-  Diqqat bilan eshityapman.