Suv energiyasi va nasos stantsiyalaridan foydalanish

2. GES hisobiy suv sarfini aniqlash.

GES agregatlari soni va turbinaning suv sarfini tanlash.

Boshlang`ich ma`lumotlar:

• 
  loyixa blankasida keltirilgan (daryo, kanal) dagi suvning gidrografi, bu 1 yil vaqt mobaynida o`rtacha gidrogeologik suv oqimi o`zgarish grafigi. Rasm 2.1.
  
• 
  R=50-75% - GESni hisobiy suv sarfi bilan ta`minlanganlik darajasi (irrigatsiya tizimida ishlovchi GES uchun), agar R=75-100% gacha bo`lsa, (bunda GES energetik tizimda ishlaydi)
  

Biz ko`rib chiqayotgan variantda (жуфт) R=50% (тоқ - R=75%) ga teng.

Suv oqimini gidrografdan foydalanib, sarflarni qaytarilish grafigi quriladi. Rasm 2.2. buning uchun, suv oqimining sarflari katta qiymatdan kichigiga qarab (zinapoya) shaklida quriladi.

Davr (vaqt) esa xronologik ketma – ketlikda emas, balki foizlarda taqsimlanadi (qo`yiladi). Bir yildagi 12 oyni 100% deb qabul qilamiz.

Sarflarni qaytarilish grafigida, aniqlangan ta`minlanganlik foizi, ya`ni

R=50 (75) % да GESning hisobiy suv sarfiga mos keluvchi miqdori Q_h aniqlanadi.

Q_h=40m³/s.

GESning hisobiy suv sarfini, suv oqimining gidrografiga qo`ysak, grafik ikki qismga bo`linadi:

1. 
   Grafikni pastki qismi GES sarfi grafigi xisoblanib, bu sarf (daryo, kanal) suv oqimi sarfidan olinib, GESni ishlatish (ehtiyoji) uchun uzatiladi;
   
2. 
   Grafikni yuqori qismidagi sarf – bu (daryo, kanal) suv oqimida qoluvchi sarfdir.
   

Demak, sarflar qaytarilishi grafigini pastki qismi GES sarflari qaytarilish grafigini tashkil etadi.

GES agregatlari sonini aniqlashda quyidagilarni hisobga olish kerak:

• 
  qurilish ishlari hajmini qisqartirish uchun, iloji boricha agregatlar sonini eng kam miqdorida qabul qilish maqsadga muvofiq (lekin turbinalar soni 2tadan kam bo`lmasligi kerak);
  
• 
  qabul qilingan ishchi turbinalar, sarflar qaytarilish grafigini iloji boricha to`liq qoplashi kerak.
  

Biz ko`rib chiqayotgan misolda sarflar qaytarilish grafigi uchun 2ta turbina qabul qilamiz. Bitta turbina suv sarfi quyidagicha aniqlanadi, ya`ni:

bu erda: Q_хис – hisobiy suv sarfi, n_aгр. – agregatlar soni