Slot nomi
|
Slotning qiymati
|
Sinfi
|
Hayvon
|
Tuzilmaviy elementlari
|
Bosh, bo'yin, qo'llar, ...
|
Balandligi
|
30- 220 sm
|
Og’irligi
|
1 - 200 kg
|
Dumi
|
Yo’q
|
Tili
|
O’zbek, rus,ingliz, ...
|
O’xshashligi
|
Maymun
|
Muvofiqlashtirishni protseduralardan boshlaymiz. Buning uchun xotiradan odam xarakteristikalarni tasvirlovchi "Odam" freymini chiqaramiz. Hamma slotlarning shartlarini kiyofalantiradigan ma’lumotlar olinganda obyekt odam sifatida aynan tenglashtiriladi. Aytaylik, EHMga kiradigan ma’lumotlar "Odam" freymda berilgan shartlarga mos kelmasin. Masalan, obyekt (subyekt)ning massasi 300 kg va obyektning dumi bor deyilsa, bu ma’lumotlardan xulosa shuki, ko`rilayotgan obyekt odam emas. Shundan so`ng o`xshashlik freymining ko`rsatkichidan foydalanib va xotiradan "Maymun" freymni chiqarib shunga o`xshash muvofiqlashtirish o`tkaziladi (2.1.3-jadval).
Misol. Jadvallarni freymlar orqali ifodalashda avval freym nomi bo`lib, ustun nomlari freym slotlariga mos qo`yiladi. MBBTda jadvallarning maydonlararo bolanishlari freym-texnologiya asosida taqdim etiladi.Jadval korinishida berilgan ma’lumotni freym modelida taqdim etish. Masalan, 2.1.4-jadvalni olaylik.
Xodimlar
Familiyasi
Tug’ilgan yili
Mutaxasisligi
Staji
Axmedov
1959
Matematik
5
Ganiev
1960
Elektronshik
20
Axrorov
1957
Токарь
30
Bo’ronov
1960
Fizik
25
Jadval nomi freym nomiga beriladi, ustun nomlari freym slotlari nomlariga aylanadi (2.1.5-jadval) .
2.1.5-jadval.
Freym nomi: Xodimlar
|
1-slot-Familiyasi: Axmedov, Ganiev, Axrorov, Bo’ronov
2-slot-Tuilgan yili: 1959, 1960, 1957, 1960,
3-slot-Mutaxassisligi: Muxandis, O`qituvchi, Shofyor, Duradgor
4-slot-Staji (yil): 5, 20, 30, 25
|
Freymning kengaytirilgan tuzilmasi . Har qanday freym nom va quyidagi tuzilmadan tashkil topadi (2.1.6-jadval):
2.1.6-jadval.
Freym nomi.
|
1-slot nomi
|
Meros ko’rsatkichi
|
Atribut ko’rsatkichi
|
Slot qiymati
|
Demon
|
…………...
|
|
|
|
|
N-slot nomi
|
|
|
|
|
2.1.6-jadvalda ko’rsatilganindek, har bir freym ixtiyoriy sondagi slotlardan iborat bo’lib, ulardan bir nechtasi maxsus funksiyalarni bajarish uchun odatda tizimning o’zi yordamida aniqlanadi, qolganlari esa foydalanuvchi tomonidan aniqlanadi.
2.1.6-jadvalda:
1) Freym nomi – bu freym uchun belgilangan identifikator. Freym berilgan freym tizimostida noyob nomga ega bo`lishi kerak.
2) Slot nomi – bu slotga tayinlangan identifikator. Freymga tegishli slot yagona nomga ega bo'lishi kerak. Odatda slot nomi hech qanday yuklash ma’nolarini olib kelmaydi va berilgan slotning identifikatoridir, lekin ba’zi hollarda u maxsus ma’noga ega bo`ladi. Bu nomdagilarga strukturalashgan obyektlarni tasvirlash uchun ishlatiladigan IS-A, HASPART, RELATIONS, FIND BY, COMMENT va hokazolarni kiritish mumkin. Bu slotlar tizimli deyiladi va bilimlar bazasini tahrirlash va chiqarishni boshqarishda ishlatiladi;
3) Meros ko’rsatkichlari - bu ko`rsatkichlar faqat “mavhum-aniq (abstrakt-konkret)” muomalasiga asoslangan iyerarxik tipdagi freym tizimlarga tegishlidir, ular quyi darajadagi xuddi shunday nomli freymlarga ega bo`lgan yuqori darajadagi freymning slot atributlari haqidagi qandaydir axborotni ko`rsatadi. Tipik meros ko`rsatkichlari quyidagilar:
Do'stlaringiz bilan baham: |