Sug’oriladigan yerlarni meliorativ holatini yaxshilash chora-tadbirlari

• 3.3. Tuproqning agrofizikaviy xossalari
• Ma’lumki, xar kanday turdagi tuproqning kelib chiqishi, marfalogik belgilari sho‘rlanganlik xolati g‘ovakligi, suv o‘tkazuvchanligi, mexanikaviy tarkibi, unumdorlik darajasi, ozuqa moddalar bilan ta’minlanganlik guruxi va boshka xususiyatlari tuproqning fizikaviy xossalari, eng muxim xossasi xisoblanib qabul qilingan. Bu ko‘rsatgichlarning o‘zgarishi qo‘llanilgan omillarga bog‘liqligi isbotlangan. CHunki tuproqning qatlamlaridagi xossalarini o‘zgarishi sababli yoki ijodiy tomoniga o‘zgarishni ko‘rsatadi, natijada tuproqning biologik aktivligi va ozuqa rejimini o‘zgartirib beradi.
• Tuproqning zichlanishiga erni shudgorlash davridan tashqari: ekinni ekishgacha, ekish davrida, ekinni o‘sish davrida ko‘p marotaba texnik vositalaridan o‘tishi asosiy sabab buladi. Tajriba maydoning ikkinchi-takorini 3 variantidan (2015 yil kunda) shudgorlashdan oldin, erta baxorda, ekishdan oldin va amal davrini oxirida (20 tonna) go‘ng solingan maydonchasida olib borildi. Hajm og‘irligini aniqlash; hajmi 500m3 li selindr yordamida 0-50 sm qatlamida o‘lchash orqali (tarozida) tortish yo‘li bilan aniqlanadi.
•  

• 3.4. Tuproqning sho‘rlanganlik xolati, % (foiz )da
• Qadimdan sug‘orilib ekilib kelinayotgan o‘tloqi-allyuval tuproqlarningsho‘rlanishi asosan sug‘orish suvlarining ariqlariga va sekin maydonlarida tuproqga singib, tuproq qatlamlariga qo‘shilib ketishi er osti suvlarininga aralashishi er osti suvi satxini ko‘tarilishi er osti suvi satxini ko‘tarlishi kapilyar naychalar orqali er betiga ko‘tarildi. Issiq shamol va hhavo haroratining 43-46 0S ga bo‘lishligi sababli er osti suvlari bug‘lanib, erning 0-60 sm da to‘planib boradi. Tajribalarning nuqtai nazaridan olib qaralganda tuproqda turlar ko‘pincha oqova suvlar er osti sizot suvlar va shamollar ta’sirida tuproqqa kelib tushadi. SHularni o‘rganish maqsadida tajribaning 3-variantidan (erni sho‘rini yuvmasdan oldin va amal davrini oxrida) 0-20, 20-40, 40-60, 60-80 va 80-100 sm chuqurlikda tuproq namunlari olinib, unda laboratoriya sharoitida ishqorlik xolorini sifat ioni va quruq qoldiqning miqdori taxlil qilinadi.
•  
•  
•