Sug’oriladigan yerlarni meliorativ holatini yaxshilash chora-tadbirlari

• 3.5 G‘o‘za+beda (3:7) almashilab ekishda madaniy o‘g‘itlarni qo‘llash va uning samaradorligiga ta’siri
• Sug‘oriladigan o‘tloqi allyuvial tuproqlarda beda va uning yo‘ldosh ekinlarini ekish tufayli tuproq organikmoddaga (chirindiga) boyitdi va ayni vaqtda erga meneral o‘g‘itlarni solinishi tuproqda gums tanqisligni ta’minlab turadi. Tuproqda chirindining taqchilsin ta’minlash sug‘oriladigan erlarning unumdorligini yil sayin uzluksiz oshirib borish xamda g‘o‘zadan mo‘l va sifatli xosil olish uchun g‘o‘za+beda almashilab ekish to‘liq joriy etilgan dalalarga har rotatsiya
• davrida xar 4-5 yilda gektooriga 20-30 tonadan go‘ng solinib turilishi lozim. Dalani almashilab ekishda (3:6) go‘ngini bedapoya haydalagandan keyiy g‘o‘zani to‘rtinchi ekilish yilidan oldin kuzgi shudgorlashda solinadi. O‘n dalali almashilab ekishda (3:7) esa g‘o‘zaning besh va oltinchi yilidan ekilishida solinadi. Ma’lumki paxtakor xo‘jaliklarda ilmiy asoslangan alashilab ekish tumani joriy qilmasdan turib tuproq unumdorligni yaxshilab bulmaydi.
• Jahon dexqonchiligidan ma’lumki, bir dalaga bir xil ekinni ekivorish: tuproqni unimdorligiga chirindining kamayishiga, haydov qatlamining zichlanishiga, qo‘llanilayotgan o‘g‘itlarning samaradorligiga, mikrobiolgik jarayoning pasayishiga, tuproqning xossalarini buzilishiga xar xildagi kasaliklarni (vilt, ildiz chirishi, gommoz va boshqalar shu kabilarni) va g‘o‘zaning turli zararkunanda (shira, ko‘sak qurti, o‘rgimchakkana kabilarni) ko‘payishiga olib keladi. Demak, tuproq unumdorligi yomonlashgan sari ko‘p mexnat va mablag‘ sarflanishiga qaramasdan qishloq xo‘jalik ekinlarini (g‘o‘zani) hosildorligi va uning texnologik ko‘rsatgichlari pasayib tan narxi ortib boradi.

3.6. Tuproq tarkibidagi chirindi, umumiy azot, fosfor, kaliy va ularning haraktchan shakillari miqdorini (mg/ga) aniqlash.

• 3.6. Tuproq tarkibidagi chirindi, umumiy azot, fosfor, kaliy va ularning haraktchan shakillari miqdorini (mg/ga) aniqlash.
• Tuproqlarning unumdorligini asosiy manbai hisoblangan chirindi miqdorini ko‘paytirish maqsadida: almashilab ekish oraliq ekinlarini navbatlab ekish va xar xildagi organik o‘g‘itlarni qo‘llash muxim axamiyatga ega.
• Tuproqdagi chirindining ko‘payishi asosan almashilab ekish terimlariga bog‘liq bo‘lib, unda mikrooganirmlarning ish faoliyati yaxshilanishi natijasida beda ta’sirida to‘plagan organik moddalarning chirib chirindiga aylanishi aktivlashadi. Xo‘jalining o‘tloqi-allyuvmal tuproqlari sharoitida qo‘llanilayotgan: kompostlar, qishloq xo‘jalik, chiqindilari, almashilab ekishlar, ko‘kat o‘g‘itlarni tashkil etish, oraliq ozuqabop ekinlarni ekib, tuproqda to‘plangan organik moddlar va har xildagi gumunli kislatalar, tuproqning agrokimyoviy, agofizikaviy, mikrobiologik, meliorativ va boshqa xossalarini aktivlashtirib unumdorligi yaxshilanib, qishloq xo‘jalik ekinlaridan mo‘l va sifatli hosil olishda imkoniyat yaratiladi. Tajriba maydonida qo‘llanilgan g‘o‘za+beda+almashilab ekish terimida (3:7) qo‘llanilgan madaniy o‘g‘itlarning samaradorligi va ozuqa moddalarning qo‘p saqlanishi o‘rganish maqsadida erni ekishga tayyorlashda g‘o‘zani shonalash, gullash meva tugish davrida va o‘tish davrini oxirida tuproqning 0-30, 30-50 sm qatlamidan, tuproq namunalari olinib, undagi netratli azot, harakatchan fosfor va almashinuvchi kaliyning miqdori Buxoro zal, laboratoriyasida tahlil qilinib, olingan ma’lumotlarni tahlil qilinib, olingan ma’lumotlarni tahlil natijalari jadval 4.4.1 keltirildi.
• G‘o‘zaning o‘sish va rivojlanish davrida tuproqdagi ozuqa moddalarning saqlanish dinamikasi (3:7) almashilab ekish teriminingta’siri (mg/kg) xisobida: (2015 yil) jadval