Statikaning asosiy tushunchalari va aksiomalari

Yechish:
 
P
kuchini C nuqtaga qo‘yamiz va uni troslarning 
taranglik yo‘nalishlari bo‘yicha tashkil etuvchilarga ajratamiz. Bu 
holda kuchlarga qurilgan parallelogramm rombdan iborat bo‘ladi; 
uning diagonallari o‘zaro perpendikulyar bo‘lib, kesishgan 
nuqtalarida teng ikkiga bo‘linadi.
1
 Vasile Szolga Theoretical mechanics. Lecture notes and sample problems, part one. Romania-2010. 19-20 betlar.
 



A
B
C
a
P
r
1
r
2

---

Uchburchak 
ABC
dan, 
P
T
2
1

sin

va
T
T
P
1
2
2
1150



sin

H
ekanligi aniqlaymiz. Aniqlagan formulalarimizga asosan burchak α -ni kamaytirsak, trosning 
taranglik kuchi orta boradi (
masalan, 
α
 =1
o
 ga teng bo‘lsa T=5750 N bo‘ladi
). 
Takrorlash uchun masala:
Chizmada 
keltirilgan 
O
nuqtaga qo‘yilgan tekislikda 
joylashgan 
3
1

F
N, 
5
2

F
N, 
5
3

F
N, 
2
5
4

F
N kuchlar sistemasining bosh 
vektorini aniqlang.
1
 
 
NAZORAT SAVOLLARI 
1.
Kuch deb nimaga aytiladi? 
2.
Deformatsiyalanish deganimizda nimani tushunish lozim? 
3.
Absolyut qattiq jism tushunchasi. 
4.
Statikaning asosiy aksiomalarini aytib bering? 
5.
Kuch vektorini o‘z ta’sir chizig‘i bo‘ylab bir nuqtadan ikkinchi nuqtaga ko‘chirish mumkinmi? 
6.
Erkin, qisman erkin va bog‘lanishlar ostidagi jismlarga misollar keltiring? 
7.
Bog‘lanish deb nimaga aytiladi? 
8.
Silindrik sharnirdan iborat qo‘zg‘almas va qo‘zg‘aluvchan bog‘lanishlarning reaksiyalari 
qanday yo‘naladi? 
9.
Sferik sharnirdan iborat bog‘lanishlarning reaksiyalari qanday yo‘naladi? 
10.
Bog‘lanishlar aksiomasi nimadan iborat? 
11.
Statikaning ikkita asosiy masalasi nimadan iborat? 
12.
Kesishuvchi kuchlar sistemasi deb, qanday kuchlarga aytiladi? 
13.
Kesishuvchi kuchlarning teng ta’sir etuvchisining yo‘nalishi qanday aniqlanadi? 
14.
Kesishuvchi kuchlarning teng ta’sir etuvchisining moduli qanday aniqlanadi? 
15.
Kesishuvchi kuchlarning teng ta’sir etuvchisi qaysi nuqtaga qo‘yiladi? 
16.
Kuch ko‘pburchagi qanday quriladi? 
17.
Kuchning o‘qqa proeksiyasini aniqlashni tushuntirib bering? 
18.
Qaysi holda kuchning o‘qqa proeksiyasi nolga teng bo‘ladi? 
19.
Kuchning tekislikka proeksiyasini qanday aniqlanadi? 
20.
Qaysi hollarda kuchning tekislikka proeksiyasi nolga teng bo‘ladi? 
21.
Kuchni tashkil etuvchilarga qanday ajratiladi? 
22.
Kesishuvchi kuchlar sistemasini analitik usulda qo‘shishni ko‘rsating? 
23.
Uchta kuchlardan iborat sistema muvozanatda bo‘lishlari mumkinmi, qaysi hollarda? 
24.
Kesishuvchi kuchlar sistemasining geometrik muvozanat shartini ko‘rsating?