Sportda matematika

Odam tanasining strukturasi
. 
Xar qanday organik shakl, jumladan odam tanasi xam tarixiy rivojlanish protsessining natijasida, 
tuban shakllardan oliy shakllarga takomillanishi va organik tabiatda bo’ladigan evolyusiya 
natijasidir. Boshqa yuqori takomillashgan organizmlar kabi odam tanasining tashkil etuvchi va
o’zaro bog’langan ko’p tabaqali tuzilmalari uning tashqi muxit sharoitida mustaqil yashashini 
ta’minlaydi. Odam tanasi strukturasini quyidagi sxema orqali tasvirlash mumkin. 
Yaxlit organism - Sistemalar- Organlar -To’qimalar
 
Xujayra va xujayraaro modda
Odam organizmi xujayralar va xujayralararo moddadan tashkil topgan. Xujayralardan o’z navbatida 
to’qimalar xosil bo’ladi, to’qimalarni esa organlardan ajratilgan xolda o’rganib bo’lmaydi. 
Organizmda muayyan funksiyalarni bajarishga moslangan bir qator organlar yig’indisiga 
tizimlar
deyiladi. Organizmda bir qancha sistemalar farqlanadi: ovqat xazm qilish sistemasi, nafas olish 
sistemasi, siydik ajratish sistemasi, jinsiy sistema, qon aylanish sistemasi, nerv sistemasi, endokrin 
sistemasi, sensor sistemasi. Kelib chiqishi va tuzilishi jixatdan farqlanadigan organlar yoki 
sistemalar yig’indisi organizmda umumiy funksiyani bajarishda ishtirok etsa apparatlar xosil 
bo’ladi. Masalan, tayanch-xarakat apparati suyak va muskul sistemalar yig’indisidan iborat, siydik – 
tanosil sistemasi siydik ajratish va jinsiy sistemalar yig’indisidan iborat. Xar bitta sistema o’ziga 
xos organlardan tashkil topgan.
A’zo
deb, organizmda ma’lum joyni egallaydigan, o’ziga xos shaklga va tuzilishga ega bo’lgan va 
muayyan funksiyani bajarishga moslangan tana qismlariga aytiladi. Xar bir organ ikkita asosiy 
qismdan – parenxima va stromadan iborat. 
Parenxima
a’zoning xususiyatiga, muayyan
to’qimadan tashkil topgan. Masalan, bezlar va teri - epiteliy to’qimasidan, muskullar - muskul 
to’qimasidan, bosh miya va orqa miya –nerv to’qimasidan tuzilgan. Lekin ko’pchilik a’zolar 
tarkibida bir necha xil to’qimalar ishtirok etishi mumkin. 
Stroma
- biriktiruvchi to’qimaning 
kollagen, elastik va retikulin tolalaridan iborat bo’lib, organ uchun bu tayanchli strukturalar
karkas vazifasini bajaradi. A’zolarning stromalaridan qon, limfa tomirlari utadi va qon orqali 
a’zolarga kerakli bo’lgan trofik moddalar etkaziladi, keraksiz moddalar esa olib ketiladi. Stroma 
tarkibidagi nerv elementlari esa a’zolarni faoliyatini boshqarishda ishtirok etadi. A’zolar o’z 
navbatida to’qimalardan tashkil topgan.