Sportda matematika

 
Klavdiy Galen (131—201) U organizm o‘z vazifalarini 3 xil rux (jigar-yurak-miya) orqali 
bajaradi deb aytgan.
(
Rasm 2)
Abu Ali ibn Sino (
980-1037
) Evropada Avitsenna nomi bilan mashxur bo’lgan. U Buxoro 
shaxrining Afshona qishlog’ida tug’ildi (
rasm 3
). 
985
yilda
Ibn Sino 
5
yoshligida ota-onasi 
Buxorodagi madrasaga berishdi. Mustaqil ravishda yosh ibn Sino Gippokrat, Galen, Aristotel, Abu-
Bakra asarlarini o’rgandi. 
17 
yoshligidanoq ko’p fanlarni mukammal o’rgandi va etuk olim bo’lib 
etishdi
. 997
yili
Buxoro amiri Nux ibn Mansurni kasalini davolagan evaziga amir saroyidagi 
kitobxonadan foydalanishga ijozat oldi.
Ibn Sino kup fanlarni egallagan buyuk olim bo’lib, pedagogika, psixologiya, adabiyot, san’at 
soxalarida kup asarlar yaratdi. Ayniksa anatomiya soxasidagi buyuk kashfiyotlari butun dunyoda 
shuxrat qozondi. Ibn Sino 
100
dan ortiq asarlar yaratdi. Bulardan eng yiriklari: “Tib qonunlari” - 
5
jilddan
iborat, anatomiya, fiziologiya, ichki kasalliklar, xirurgiya, farmakologiya, gigiena 
soxalaridagi barcha nazariyani to’plab qolmasdan, balki ularni uz tajribasi va kuzatishlari bilan 
boyitdi. “Kitab ash-shifo”, “Danish - name”, “An-nadjat”, “Isharat va tanbixat” va boshqa asarlari 
tibbiyot va turli fanlar soxalariga bag’ishlangan. Ibn Sino birinchi martaba tana tuzilishiga qarab 
tana tipologiyasi xaqida ta’limotni yaratgan va tananing morfotipini xisobga olgan xolda kasalni 
davolash zarurligini isbotlagan. Jismoniy mashqlarni organizmga ijobiy ta’sirini ko’rsatgan, 
ularning klassifikatsiyasini yaratdi va turli kasalliklarni davolashda o’ziga xos mashqlarni qo’llashni 
va bemorning individual xususiyatlarini xisobga olishni tavsiya etdi. Evropada Ibn Sinoni “Sharq 
yulduzi” degan nom berib, uni olim sifatida Gippokrat, Aristotel va Galen nomlari bilan bir qatorga 
quyishgan.

---

55