Sport va harakatli 0‘yinlar

219



Metodik ko‘rsatmalar. Bu o^£yin komandalarga boMinib o‘ynaladi va hamma o‘ynovchilaming musobaqa sharoitida bir- daniga harakat qilishlari bilan xarakterlanadi. Tez yugurish, kop- tokni irg‘itib uzatish va ilib olish, harakat vaqtida vaziyatni yax- shi anglab ish tutish o'yinning mazmunini tashkil qiladi. Koptokni moTjailab otish, sherigiga o‘z vaqtida yordam bera olish va hokazolar o^£yinning eng muhim jihatidir. Bu o‘yinni III sinfdan yuqori sinf o‘quvchiiariga tavsiya etish mumkin. 0‘ynovchilardan chaqqonhk, birgalashib harakat qilish, dadillik, qat’iylik va tez yugurish talab qilinadi. Bu musobaqa turidagi o‘yindir. 0^£quv~ chilarning jismoniy tayyorgarlik darajasiga qarab o^£yinni bir oz murakkablashtirish ham mumkin.

3. 
   Arqon uzildi
   

O‘yinning tavsifi. 0^£ynovchilar ikki komandaga bo^£linadilar. Maydoncha yoki zalning o'rttasidan ko^£ndalangiga chiziq o‘tka- ziladi. Komandalar chiziqning ikki tomoniga bir qator bo‘lib saflanib, uzun arqonni ushlab turadilar. 0^£yin rahbari (o'qituvchi) signal berishi bñan ikkala komanda o'ynovchilari arqonni o^£z tomonlariga torta boshlaydilar.

Agar bir komanda qarshi komanda o^£yinchilaridan bittasini o^£z tomoniga torta olsa ham yutqazgan komanda qatorining oxirida tuigan o^£yinchi yutgan komanda tomoniga o^£tib, qatoming oxiriga borib turadi. 0^£yin bir komandaning hamma yoki ko^£pchilik o‘yinchilari ikkinchi komandaga o^£tkazilgunicha davom ettiriladi. Shundan keyin chek tashlash yo^£li bilan o^£quvchilami yangidan ikki komandaga bo^£lib o'yinni davom ettirilardi:

O yinning qoidasi. 1. Bir komandaning 2—3 o^£yinchisi qarshi komandaga ortib o'tkazilganidan keyin ham o'yinni to^£xtatish mimikin. Chunki kuchlar teng emasligi sababli bir komandaning g^£olib chiqishi o^£z-o^£zidan ayon bo‘lib qoladi.

Metodik ko ‘rsatmalar. 0^£yinchilami ikki komandaga bo^£lishda ularning yosh xususiyatlari va jismoniy tayyorgarligini ham e’tiboiga olish lozim. 0^£ynovchilaming sho'xlik qilishiga yo^£l qo^£y- maslik kerak. Bu o^£yin o^£quvchilarda jamoachilik hissini tarbiya-


220





laydi va ulaming jismoniy chiniqishiga yordam beradi. Bu o‘yin o‘rta va katta maktab yoshidagi o‘quvchilarga tavsiya qilinadi.

4. 
   Chambaraklarga joylashish
   

0‘yinga tayyorlanish. 0‘ynovchilar bir-biriga qarama-qarshi ikkita safga tizilib turadilar. Saflar orasidagi masofa 10—15 metr boMadi. Saflar o‘rtasiga chambaraklar bir qator qilib terib qo‘yi- ladi.

Ulaming soni o‘quvchilar sonidan 2 marta kam bo'lishi kerak. Onaboshi saflarning yon tomonida (o‘rtada) turib, har xil mashqlami ayta boshlaydi, ulami hamma o‘vinchilar bajaradilar. Masalan, «cho‘qqayib o‘tirish», «turish», «orqaga burilish», «qo‘l- lar belda, yelkada, yuqorida» va hokazo.

Oyinning íavsifl. Onaboshining to'satdan bergan signalidan keyin hamma o‘ynovchilar chambaraklar tomon yugurib, tezroq ulaming ichiga turib olishga harakat qiladflar.

Chambarakning ichida faqat bir kishi turishi mumkin. Ikkala komandaning chambaraklar ichidan joy oigan o‘yinchilari hisobga olinadi. Chambaraklar ichida ko‘proq o‘yinchisi turgan komanda yutgan hisoblanadi. 0‘yin yana davom ettiriladi.

5. 
   ToMdirma to‘pni uzatish