|
233
Yelkada kurashish
0‘yinga tayyorlash. 0‘yinning oddiy kurashdan farqi — kurashning o‘zi faqat tepada, ya’ni ikkinchi qavatda bo'ladi. 0‘spirinlar yuqori sinf o‘quvchilari sherikma-sherik bo‘lishib, kimdir o‘z vazniga qarab tepaga, yelkaga chiqib olishi shart.
Tepa yelkada kurash o‘tkazilishi uchun sport zali yoki maysazor bo‘lishi kerak. Ishtirokchilar kelishib olgandan so‘ng belgilangan o‘yinchilar jamoalarga bo‘linadilar, sport zaliga mat — to‘shak solingan joyga har qaysi jamoadan 2x2 bo‘lib chiqishadi.
Oÿinning tavsifi. 0‘rtada turgan hakam hushtak chalishi bilan tepa kurashchilar kurashadilar. Qaysi birlari birinchi bo‘lib to'shakka raqibni ag‘darib tushirsa, ular yutgan hisoblanadi va jamoasiga ochko keltiradilar. G‘olib jamoa ko‘p marta yiqitgan sheriklar hisoblanadi.
Oyinning qoidalari. Yelka kurashda faqat tepadagilar olisha- dilar, pastda ishtirok etayotgan o‘yinchining vazifasi tepa o‘yin- chining tizzalaridan quchoqlab olib, mahkam ushlab, kurashga ko‘maklashish, xolos.
Pedagogik ahamiyat. 0‘yin kurash uchun zarur bo‘lgan mala- kalarni mustahkamlaydi va takomillashtiradi. Shuningdek, bu o‘yin ziyraklikni, epchillikni, harakat tezligini, kuchni rivoj- lantiradi. 0‘yinning o‘ziga xos harakati qarshilik ko‘rsatish va kurashish.
Bo‘ron
0‘yinga tayyorlanish. 0‘yin keng maysazor maydonda, sport zalida yoki sport maydonida o‘tkazilsa ham bo‘ladi. Bolalar ikki jamoaga ajratilib, maydon yoki zalning bir tomoniga saflanib turadilar. «Bo‘ron» o'yiniga 300—500 gramm keladigan belbog‘gga tugilgan, bir uchi qo‘l bilan ushlashga qulay tuguncha bo‘lishi lozim. Maydonning bir chekkasiga 1,5 m chamasi doira chiziladi.
Oyinning tavsifi. 0‘yin hakamning tugunchani kamida 30 m masofaga uloqtirishi bilan boshlanadi. Jamoa a’zolari yugurishib tugunchani olishadi. So‘ngra bir-birlariga uzatishib, dodra-marraga
234
olib kelib tashlashi kerak. 0‘yinda tugunchani birinchi bo‘lib mar- raga tashlagan jamoa g'olib bo‘ladi.
0‘yinning qoidalari. Bu o‘yin AQSH sport turi — regbiga o'xshab ketganligi uchun o‘yinchilar tugunchani bir oz ishlatib tortib olishiari mumkin. Turtish, siltash, chalish, kiyimidan ush- lash man etiladi.
Pedagogik ahamiyat. Bu o‘yin aniq harakatni, chaqqonlikni, uzoqqa otishni, uloqtirishni, kuchni rivojlantirishga yordamberadi. O‘yin harakatning o‘zaro mosligini rivojlantiradí. 0‘yinning o‘ziga xos harakati — uloqtirish.
Qirq tosh
O ‘yinga tayyorlash. 0‘yin maysazorda, sport zalida yoki may- donchada o‘tkaziladi. Start chizig'idan boshlab uzunasiga har bir bolani hisobga olib (6—6, 10—10, 20—20 va h.k.) bir metrdan aniq parallel chiziqlar belgilanadi. Har bir bola tosh o‘rniga bittadan lattadan tikilgan koptokchani qo‘liga ushlab tayyorlanib turadi.
O “yinning tavsifi. Hakam yoki o'qituvchining hushtagiga binoan har bir bola belgilangan har bir metiga yugurib borib toshni yoki koptokni qo‘yib, o‘z joyiga qaytib olib keladí. Oxirgi o‘yinchi toshini olib borib qaytgandan so‘ng yana biri o‘z toshini yugurib borib qaytib olib keladi. Qaysi jamoa birinchi bo‘lib o‘z koptok- chalarini terib ohb kelsa, o‘sha jamoa g‘olib deb hisoblanadi.
235
O ginning qoidalari. Chiziqdan chiqish, koptokchani boshqa o‘yinchilarga uzatish, oldindan start chizig'idan chiqish man etiladi.
Pedagogik ahamiyat. 0‘yin tezkorlik reaksiyasí, aniq moijalga olish, harakatlaming o‘ziga mosligini, tez fikrlashni o‘rgatadi. Chunki, o‘yin jamoali bolganligi uchun jismoniy his qilishni rivojlantiradi. O'yinning o‘ziga xos harakati koptokni doiraga aniq qo‘yish va olib kelish.
«Cho‘pon» yoki «Podachi»
O y inga tayyorlash. O'yin sport maydonida yoki zalda o‘tka- ziiishi mumkin. O'yinni boshlash oldidan to‘pni otish joyi belgi- lanadi — chiziladi. To‘pni otish chizig‘idan 25—30 metr uzoqlikda marra belgilanadi. Ikki jamoa ishtirokchilari otish joyida qolish uchun qur’a tashlaydilar. Otish joyida qolgan o'yinchilaiga qarshi jamoa maydonga chiqib joylashadi, ulardan bir o'yinchi koptok tashlab beradi.
Oyinning tavsifi. Otish joyidan o‘yinchi koptokni uzoqqa urishi lozim, agar koptok uzoqroqqa ketsa, tezda yugurib chiqib marraga borib, joyiga qarab kelishi kerak. Koptok uzoqqa ketsa, o‘yinchi doira — uy ichiga qarab dam olib turadi. Himoyachilar urilgan koptokni tepadan yoki yerdan ilib olsa, marraga yugurgan o‘yin-
236
chini uradi, koptok tegsa, himoyachilar otish chizig‘iga yuguradilar. Koptok tekkan o‘yinchi darhol koptokni tutib olib, himoyachi- lardan biriga otadi.
Bu holda ular ham otish chizig‘iga yuguradilar, ya’ni yana joy almashadilar. Shunday qilib, o‘yinchilar qaysi bir jamoadan bo‘lmasin, ketma-ket koptokni tegdirmasdan o‘yinni muvaffaqiyatli tugatsa, o‘sha jamoa g'olib chiqadi.
O ‘yin qoidalari. Koptokni maydonga to‘g‘ri tashlash talab etiladi. 0‘yinda ixnkoniyat boricha tennis koptogini ishlatish lozim, agar bo‘lmasa, rezina yoki matodan qilingan koptok ishlatiladi.
Pedagogik ahamiyat. 0‘yin voleybol o‘yiniga tayyorlashdan biri bo‘lib, bu voleybol o‘yini uchun xos bo‘lgan to‘pni egallash malakasini rivojlantiradi.
0‘yin aniq harakatni, chaqqonlikni, aniq nishonga urishni, kelishilgan holatda harakat qilishni rivojlantirishga yordam beradi.
Arqon talashish
O ‘yinga tayyorlanish. Maydonchaning qarama-qarshi tomon- lariga o‘zaro parallel ikki chlziq o‘tkaziladi. Hamma o‘ynovchilar kuch jihatdan baravar ikki jamoaga bo‘linadilar va chiziqlar orqasiga o‘tib turadilar. Ikki chiziq oralig‘iga — maydonchaning o‘rtasiga sertugun qilib o‘ralgan arqon qo‘yiladi. Arqonning qoq o‘rtasiga rangli latta bog‘lab qo‘yilgan boiadi.
O ‘yinning tavsifi. 0‘qituvchi signal berishi bilan ikkala jamoa o‘yinchilari yugurib kelib, arqon tugunlarini yechadilar va uni o‘z tomonlariga tortadilar. Belgilangan 45 sekund-1 daqiqa mobay- nida arqomiing ko‘proq qismini o‘z chizig‘idan o‘tkazgan jamoa g‘olib hisoblanadi.
O ‘yinning qoidalari. 1. Faqat signal berilgandan keyingina chi- ziqdan o‘tib, arqon tomonga yugurish mumkin. 2. Har bir jamoa arqonni talashayotgan vaqtda uning rangli lattagacha bo‘lgan bir qismidan, ya’ni arqonning yarmidan ushlashi mumkin. 3. Arqon faqat qo‘l bilan tortiladi. 4. Oyoqni tirash uchun yemi yumshatish, chuqurchalar o‘yish, qo‘llar bilan yerga tayanish, arqonni oyoqlar orasiga qistirish, yerga o‘tirish yoki yotish mumkin emas. Shu
237
qoidalami buzib, arqonni o‘z tomoniga tortib o‘tqazgan jamoaning yutug'i hisobga olinmaydi.
Pedagogik ahamiyati. Bu o‘yin bolalarda tez harakat qilishni, tezlik, chaqqoulikni, sabr-toqat bilan harakat qilishni tarbiyalaydi. 0‘yin ko‘proq jamoa bo‘lib harakat qilish, chidamlilik malakalarini oshirishga yordam beradi.
Metodik ko‘rsatmalar. Bu o‘yinda o'quvchilarning kuch va chaqqonligini oshirishga, birdamlik bilan harakat qila olishlariga erishish lozim. Uni o‘g‘il bolalar bilan ham, qiz bolalar bilan ham (alohida-alohida) o’tkazish mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
