Спорт психологияси 1-маъруза спорт психологиясининг

Муваффақиятга эришиш мотивацияси спорт ютуқларини қўлга киритиш ва спорт билан шуғулланишга бўлган муносабат билан боғлиқдир. Масалан, муваффақиятга эришиш борасидаги юқори даражадаги мотивларга эга гимнастикачи қизлар, яхши англанган мақсадга эга бўлганлар, улар нафақат юқори кўрсаткичларни қўлга киритиш ва спорт мусобақаларида етакчилик қилишга интилганлар, балки айни пайтда улар яхши ривожланган масъулият ҳиссига ҳам эга бўлганлар, яъни ўз мураббийлари, жамоадош дўстлари олдидаги жавобгарликни ҳам ҳис этганлар. Муваффақиятга эришиш мотивациясига эга спортчилар одатда бошқаларга нисбатан анча фаолроқ бўладилар, улар ҳуда-беҳуда ҳаяжонланавермайдилар, ўз кучларига, зарур пайтда барча имкониятларини муваффиқиятни қўлга киритишга сафарбар эта олишларига ишонадилар. Спорт мусобақаларида катта ютуқларни қўлга киритишни биринчи вазифа деб билмаган гимнастикачи қизларда эса, аксинча ўзларининг аниқ мақсадларига эга эмаслик; шу сабабли уларда кўпроқ спорт билан шуғулланишдан кўзланган умумий мотивлар кузатилади яъни, бўлган гимнастикага нисбатан муҳаббат, машғулотлар жараёнида ундан эстетик завқланиш ва ҳоказолар. Юқори малакали спортчиларда муваффақиятга эришиш мотиви ўртача даражадаги спортчиларига нисбатан кучлироқ ва ёрқинроқ намоён бўлади.
Кўплаб психологларнинг тадқиқотларига кўра (П.А.Рудик, А.Ц.Пуни, Ю.Ю.Палайма ва бошқалар) мотивлар ўз табиатига кўра барқарор бўлмайди, яъни улар омиллар таъсири остида ўзгариши мумкин. Масалан бу омилларга: шахсий характердаги омиллар, маиший омиллар, ижтимоий омиллар, мулоқот жараёнлари ва ҳоказоларни киритиш мумкин. Шу сабабли ҳам, спортчилардаги мотивацияни доимий бошқариб туриш спорт мураббийлари ўз шогирдарини психологик жиҳатдан тайёрлашларида улар фаолиятининг энг муҳим қисмларидан биридир.


7,8- маъруза
СПОРТ МУСОБАҚАЛАРИ ПСИХОЛОГИЯСИ
режа
1. Спорт мусобақаларининг психологик хусусиятлари тўғрисида умумий тушунча.


2. Стартолди ҳолатларининг психологик хусусиятлари