Спорт психологияси 1-маъруза спорт психологиясининг

Активлик (фаоллик), ушбу хусусият кишининг шижоати ва ғайратида намоён бўлиб, бу хусусиятга эга бўлган кишилар ўз мақсадлари йўлидаги барча тўсиқларни жуда катта қатъият билан енгиб ўтадилар, ўзларининг мақсадлари йўлидаги матонат ва қатъиятлиликни намоён этадилар.
Реакция суръати кишидаги билиш, эмоционал, иродавий, шунингдек нутқий ҳамда хатти-ҳаракат реакциялари каби психик жараёнларнинг кечиш тезлигини англатади.
Пластиклик-ригидлик. Пластиклик инсоннинг теварак-атрофида ўзгараётган ҳаётий шарт-шароитларга, фаолият турига, атроф-муҳитга енгил ва қийинчиликларсиз мослашувчанлигини англатса, ригидлик унинг бу борада мўртлигини, яъни атрофидаги барча ўзгаришларга тез мослаша олмаслигини, хатти-ҳаракатларининг бир қолипга тушиб қолганлигини ифодалайди.
Экстраверсия-интраверсия. Ушбу хусусиятлар инсоннинг кўпроқ ташқи муҳитга мурожаат қилиши (экстроверсия) ёки ўзининг ички тимсоллар олами, туйғу ва ўйлари (интроверсия)га мурожаат қилишини англатади. Кишиларнинг руҳиятидаги ана шу икки йўналишдан қайси бири устун эканлиги уларнинг реакциясини, фаолиятини, уларнинг киришимли эканлигини ёки одамовилигини белгилаб беради.
5. Спортда индивидуал фаолият услуби
Спортда ҳам бошқа кўп соҳаларда бўлгани каби инсоннинг индувидуаллиги жуда катта аҳамият касб этади. Спортчи шахсининг индувидуал хусусиятларини тўғри ҳисобга олиш ва бунинг асосида унинг фаолияти учун махсус техник-тактик услубни шакллантириш орқалигина катта ютуқларга эришиш мумкин. Индувидуал фаолият услуби дейилганда асаб тизимининг типологик хусусиятларидан келиб чиққан холда, фаолият усуллари ва воситалари ҳамда уларни бажаришда муваффақиятга эришиш имкониятини берувчи реакция шаклларининг бирлиги тушунилади.
Индувидуал фаолият услубини шакллантириш асосан темперамент ҳамда асаб тизими хусусиятларини бартараф этиш ёки улардаги салбий томонларни тузатиш эвазига эмас, балки мазкур фаолият учун уларнинг ижобий томонларидан самарали фойдаланиш орқали амалга оширилади. Ҳар хил спорт тури вакилларида кечадиган ушбу жараёнлар мобайнида бир-бирига мутлақо ўхшамайдиган реакция шакллари, фаолиятнинг услуб ва усуллари пайдо бўлади.
Шуни ҳам таъкидлаш керакки, ҳар қандай ҳолатда ҳам, индувидуал фаолият турининг шакллантирилиши у ёки бу тарзда спортчининг табиий хусусиятлари: морфологик, функционал ва психик хусусиятлари билан боғлиқдир.