Sport pedagogik maxoratini oshirish

3.2.2 Burilishlar.

Xoreografik tayyorgarlikvositalarining keying guruhi burilishlardir. Bu gimnastikachi tanasi ko’proq vertikal o’qi atrofida ikki yoki bir oyoqda bajariladigan burilish harakatlari hisoblanadi (Biryuk, 1981; Goverdovskiy, 2002; Lisitskaya, 1976; Lisitskaya, Zaglada, 1977). Shuningdek, bir guruh burulishlar borki, ular tananing boshqa holatlarida bajariladi (masalan, tizzalarda, bir tizzada, belda, ko’krakda va h.k bajariladigan burilishlar). Burilishlar tasnifiga tayanib, gimnastikada burilishlarning yangi turlari paydo bo’lishi bilan bog’liq ayrim o’zgarishlarni kiritamiz.

Bir oyoqda, erkin oyoqni yuqori holatga ko’tarib bajariladigan va piruet deb ataladigan burilishlar eng murakkab hisoblanadi. Ularni sifatli ijro etish uchun muvozanat, koordinatsiya yaxshi rivojlangan bo’lishi, shuningdek, burilishning boshidan oxirigacha qomat to’g’ri tutilishi talab etiladi. Hakamlarning erkin mashqlarda va xodada bajariladigan mashqlarda ikki (720^o) va undan ortiq aylanish bilan bajariladigan burilishlarni yuqori baholashlari bejiz emas.

Keyingi paytlar gimnastikachilar, murabbiy va xoreograflar tayanchli (bo’lishlari) va tayanchsiz (sakrashlar) harakatlarda aylanishlar miqdorini oshirish ishlariga kirishib ketadilar, bu murakkablik darajasi yuqori bo’lgan elementlar ijrosi uchun mukofot olishga imkon beradi. Lekin shu tariqa bunday ta’sirchan, go’zal harakatlarning shakily rang-barangligi yo’qolib, kompozitsiyalarning tomoshabopligipasayib bormoqda. Ko’pgina yuksak mahoratli gimnastikachi qizlar bir oyoqda, erkin oyoqlarini bukib yoki oldinga rostlagan holda ikki (720^o) yoki uch marta (1080^o) aylanish bilan burilishlarni bajaradilar. Mashqlardan katta qadam tashlab, attitude (oyoq orqaga bukilgan) arabesque (oyoq orqaga), oyoqni ushlab olgan holatlarda, aylanish paytida …19-20