Sotsiologiyasi



Download 3,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/48
Sana26.09.2021
Hajmi3,9 Mb.
#185601
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   48
Bog'liq
1madaniyatsotsiologiyasipdf (1)

Кi.shi harakatini va faoliyatini aynan  “anglash” 
jarayoni belgilab beradi va bu ja r  ay on amaliy bo 'Igan  “faoliyat 
yuritish ” jarayonidan hech ham kam emas.
M aks  V eber  ham  protestant  etikasining  va  kapitalizm   ruhi- 
ning kelib chiqish tarixini  tahlil qilar ekan, protestantlar tom oni­
dan  insonning Xudo  bilan b o ‘lgan m unosabatiga yangicha baho 
berishlari  va  bu  vaziyatga  yangicha  nuqtayi  nazar  bilan  yon- 
dashishlari  insoniyat  sivilizatsiyasini  umum an  yangi  bosqichga 
ko‘tarilishiga olib keldi.  M antiqiy jihatdan yondashilganda, aniq 
bir  faoliyatga,  harakatga  uni  anglash  darajasi  ham  bir  b o ‘lishi 
kerak,  lekin  bu  qoida  ham isha ham  ish  beraverm aydi.  Fikrim iz- 
ga  protestantlarning  Xudo  bilan  inson  o ‘rtasida  bo‘lgan  aloqa- 
siga  nisbatan  b o ‘lgan  yangicha  yondashuv  misol  b o ‘la  oladi. 
Kapitalizm  davri  vujudga  kelgunga  qadar,  Xudo  bilan  inson 
o ‘rtasidagi  aloqa  umum an  boshqa  y o ‘sinda  baholangan va  ang- 
langan.  XVIII  -   XIX  asrga  kelib  Xudo  bilan  inson  o ‘rtasidagi 
aloqaga  berilgan yangicha baho  vaziyatga yangicha yondashuv- 
ni va uning natijasini b erd i1.  Bir vaziyatga nisbatan berilgan ikki 
xil anglash jarayoni  ikki  xil natijani, undan kelib chiqadigan ikki 
xil  faoliyatni  berdi.
Bu  misol  ham  yuqoridagi  fikrimizning  to ‘g ‘riligini  yana  bir 
bor k o ‘rsatib berdi. Vaziyatga nisbatan berilgan har bir uni “yan- 
gitdan  anglash”  jarayoni  bundan-da  yangi,  eskisiga  nisbatan 
haqqoniy-roq  ko‘rinadigan  vaziyatlarni  keltirib  chiqazadi.  Yan- 
gitdan  kelib  chiqqan  vaziyatlarning  “haqqoniyroq”  ekanligini 
esa  shu vaziyatda faoliyat yuritayotgan  insonlar belgilab  beradi. 
Soddaroq tilda aytadigan  b o ‘lsak,  h ar  gal  b iro n -b ir  v aziy atg a 
baho  b erilg an d a,  uning  qanchalik  to ‘g ‘ri  ekanligini  shu  vazi­
yatga  baho  bergan  insonlar  ko‘rsatib  beradi.  Vaqt  o ‘tishi  bilan 
vaziyat  o ‘zgarm aydi,  lekin  unga  b o ‘lgan  m unosabat  o ‘zgaradi 
va  natijada  unga  berilgan  baho  ham   o ‘zgaradi.  A w alg i  berilgan
1 Q arang:  Social  b ehavior  and  personality.  W.  T om as’  contribution  in  social 
theory. -  N e w  York,  1951.  10-bet.
www.ziyouz.com kutubxonasi


baho  noto‘g ‘ridek,  yangi  berilgan  baho  to ‘g ‘ridek,  haqiqat- 
ga  yaqinroqdek  tuyuladi.  A slida  esa,  unday  emas.  A w alg i 
berilgan  baho  ham  to ‘g ‘ri  b o ‘lgan  b o ‘ladi,  u  o ‘z  davrida  unga 
nisbatan  berilgan  m unosabatga  yarasha  baholangan  bo ‘ladi. 
Vaqt  o ‘tishi  bilan  insonlarning  unga  nisbatan  bo ‘lgan  muno- 
sabatlarining  o ‘zgarishi  natijasida,  insonlarning  dunyoqarashi 
o ‘zgarishi  natijasida,  jam iyatda  hukm ron  b o ‘layotgan  m adani­
yatning o ‘zgargarishi natijasida unga nisbatan berilgan baho ham 
o ‘zgaradi.  Bu  esa jam iyatda  hukm ron  b o ‘lib  borayotgan  va  har 
safar kishilar ongiga yangitdan o ‘z hukmini o ‘tkazayotgan “oldin­
ga yetaklovchi m ad an iyaf’ning ta’siri ekanligidan dalolat beradi. 
Demak,  vaziyatni  anglash bu uni  o ‘zgartirish bilan tengdir.

Download 3,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   48




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish