Социология фанидан глоссарий Аномия

Репрезентативлик – (французча representative вакиллик). Сараланган методга асосланган социологик тадқиқотларнинг муҳим атрибути. Ўрганилаётган объект учун сараланган тўплам унинг барча сифатларини ўзида акс эттириши керак. Репрезентативлик бу – бош тўплам хусусиятларининг сараланган тўпламда акс эттиришини ифодаланиши.
Социометрик сўров – (лотинча societas-жамият ва metreo- ўлчайман) социологияда кичик гуруҳларга оид муаммоларни ўрганадиган эмпирик метод. Уни фанга илк бор жорий қилган олим – австро-америкалик психолог Якоб Морено.
Социал эксперимент – социологиядаги экспериментал тадқиқот мақсадидан келиб чиқиб, махсус яратилган шароитлар асосида ҳодисаларнинг ўзгаришини кузатишга айтилади. Социология фанининг бошқа соҳаларида у фаол қўлланилади, лекин дин социологиясида ундан фойдаланиш тавсия этилмайди.
Сўров методи – эмпирик тадқиқотда энг кўп қўлланиладиладиган методи ҳисобланиб, унинг ёрдамида респондентларнинг (саволга жавоб бераётган киши) ўрганилаётган муаммо бўйича шахсий фикрлари, муносабатлари ва баҳоларини аниқлаш мумкин бўлади. Бу метод иккита асосий шаклга эга: ёзма сўров (анкета ўтказиш) ва оғзаки сўров (интервью).
Ҳужжатларни ўрганиш методи – эмпирик методларнинг бир тури. Ўрганилаётган муаммо бўйича сўров методи эффект бермаган шароитда унинг ёрдамида керакли социологик маълумотларни тўплаш мумкин бўлади. Ҳужжатлар сифатида расмий статистика, архив материаллари, ташкилотларнинг ҳужжатлари, аудио ва видио тасмалар, кинохроникалар ва фотосуратларни эътироф этиш мумкин.
Дастурланган сўров – савол берувчи тадқиқотчи ва жавоб берувчи тадқиқ қилинувчи ўртасида тартибга солинган, дастур асосидаги интервью ёки анкетали сўров тури.
Дастурланмаган сўров – таклиф этилган мавзу бўйича суҳбат, оғзаки ёки ёзма баённома шаклида кишиларнинг фикрини, нуқтаи-назарини, ўйини, этиқод ва қарашларини ўрганувчи метод.
Ичкаридан кузатиш – гуруҳ ёки ҳамжамиятлар фаолиятида социологнинг ўзи иштирок этишини назарда тутувчи тадқиқот усули.