Sirtqi bo`lim talabalari uchun “Umumiy psixologiya” fanidan oraliq nazorati ishi topshiriqlari 20-variant

3-topshiriq. Ma`lumki, futbol uyinini yangi o’ynay boshlagan basketbolchi dastlabki paytlarda to’pni tez-tez qo’liga ushlab oladi. Bu bilan u o’yin qoidasini buzadi. Oradan bir qancha vaqt o’tgach bu sportchi bunday xatoga yo’l qo’ymaydigan bo’lib qoladi. Ushbu hodisaning fiziologik mexanizmini tushuntiring?
Basketbolchida suniy instink shakllanadi va u topni qo’li bilan o’ynamaslikka harakat qila boshlaydi va bu odat tusiga kiradi.


4- topshiruq: Quyida tafakkur predmetini aniqlashga qaratilgan ta`riflarning mazmuni bilan tanishing hamda ularning muallifi va ta`rifni izohini keltiring.

Olimlar	Tafakkurga berilgan ta`rif	O’xshashligi	Farqli jihati
P.I.Ivanov	«tafakkur insonning shunday aqliy faoliyatidirki, bu faoliyat voqelikni eng aniq, to’liq, chuqur va umumlashtirib aks ettirishga (bilishga), insonni tag`in ham oqilona amaliy faoliyat bilan shug`ullanishiga imkon beradi»	Ushbu ta’rifda tafakkurning  to`la, aniq va umumlashtirilgan holda aks ettirishi ta’kidlab o`tilad	lekin  uning xarakterli xususiyatlari bavosita, so`z yordami bilan ifodalanishi  muallifning diqqat markazidan chetda qolgan.
M.V.Gamezo	«tafakkur voqelikning umumlashgan holda va so’z hamda o’tmish tajriba vositalarida aks ettirilishi»	U tafakkurning  umumlashgan, so`z vositasida va vositali atrof-muhit hodisalarini aks ettira  olishini ta’kidlaydi.	Bizningcha, tafakkurga berilgan ushbu ta’rif uning  predmetini to`la ochib berishga qurbi yetmaydi, shuning uchun boshqa  manbalarga murojaat qilishga to`g`ri keladi.
A.V.Petrovskiy	«Tafakkur – ijtimoiy sababiy, nutq bilan chambarchas bog`liq muhim bir yangilik qidirish va ochishdan iborat psixik jarayondir, boshqacha qilib aytganda, tafakkur voqelikni analiz va sintez qilish, uni bavosita va umumlashtirib aks ettirish jarayonidir».	Ta’rifdan ko`rinib turibdiki, yuqorida  keltirib o`tilgan ta’riflardan bir muncha kengroq tafakkur xususiyatlarni ochib  berish uchun xizmat qiladi, biroq uning jihatlari to`la qamrab olinmagan.  V	. V. Bogoslovskiy tahriridagi darslikda ham tafakkurga berilgan ta’rif  uning umumlashgan va bilvosita aks ettirish xususiyatlari yoritilgan xolos.
O.K.Tixomirov	«Tafakkur – bu o’z mahsuloti bilan voqelikni umumlashtirib, bavosita aks ettirishni xarakterlaydigan umumlashtirish darajasi va foydalanadigan vositalarga hamda o’sha umumlashmalar yangiligiga bog`liq ravishda turlarga ajratishdan iborat jarayon, bilish faoliyatidir».	O. K. Tixomirov  mazkur ta’rifda tafakkurning aksariyat jihatlari va xususiyatlarini ta’kidlab  o`tgan.	Lekin tafakkur muammosiga yangicha yondashishlarning paydo bo`lishi  ta’rifni yanada takomillashtirishni taqozo qiladi.
P.Ya.Galperin.	tafakkur –bu orientirlash-tadqiqot faoliyati, orientirovka jarayondir, ya`ni orientirovka-jarayon, orientirovka faoliyat.	Muallif  psixologiya fani intellektual masalalarni yechishda sub’ektning tafakkurga  orientirovka qilish jarayonini o`rganishdan iborat deb tushuntiriladi.	P. YA.  Galьperin tafakkurning boshqa jihatlarini o`zining aqliy harakatlarni bosqichli  shakllantirish nazariyasidan kelib chiqqan holda yoritishga intiladi.