Sintaksis haqida umumiy ma’lumot

SO'Z BIRIKMASI VA TURG'UN BOG'LANMA
So'z birikmasida so'zlar o'zaro erkin bog'langan bo'ladi: tushuncha anglatadi, turg'un bog'lanma (ibora)larda esa so'zlar ma'noviy butunlik uchun birlashgan — yaxlitlangan bo'ladi va bir leksik ma'no anglatadi.
Turg'un bog'lanma (ibora)ga bir so'z sifatida qaraladi, lug'atlarda so'zlar qatorida beriladi, chunki ular ham so'zlar kabi ma'no ifodalaydi. Masalan, ko'zini yog' bosgan iborasi — «mag'rurlangan», yog' tushsa yalaguday iborasi — «toza», to'nini teskari kiyib olmoq iborasi — «qaysarlik qilmoq» ma'nosini beradi, ammo bu ma'nolarni oddiy emas, obrazli tarzda ifodalaydi.
So'z birikmalaridagi so'zlarni, erkin bog'langani uchun, almashtirish mumkin, turg'un bog'lanma (ibora)lardagi so'zlarni almashtirib bo'lmaydi, ular bir ma'no ifodalash qonuniyati asosida turg'unlashgan, yaxlitlangan bo'ladi: bo'yniga qo'ymoq (iqror qilmoq), ko'nglidan o'tkazmoq (o'ylamoq), o'pkasi yo'q (hovliqma) kabi.
So'z birikmasi va turg'un bog'lanma gapda o'xshash shaklda uchrashi mumkin, lekin biri tushuncha, bir leksik ma'no ifodalaydi. Qiyoslaymiz: Hozirgina qizcha ushlab olgan tog' kapalagi uchib ketdi. — Sigirning ahvolini ko'rdi-yu, uning ham kapalagi uchib ketdi

So’z birikmasi	Turg’un bog’lanma
1.Yigit oqimga qarshi suzib, ariqning boshiga yetdi. 2.Shifokor dorini bolaning qulog'iga quydi. 3. Semiz qo'y go'shti o'z yog'ida qovurildi. 4.«Qizingizning ko'zlari yaxshi ko'radi», — dedi hakim.	1.Qo'rsligi, bema'ni gaplari, axir uning boshiga yetdi.