Sinf zoologiya darsligi

7
Xilma-xilligi – 30 000 dan ortiq turi mavjud. Suvda mualloq yashovchi qisqichbaqasimonlar (plankton), chuchuk suvdagi planktonlardan dafniya va siklop mavjud. Krab, omar, langust, krevetkalar go`shti uchun olanadi. Quruqlikdagi vakili zaxkash(eshakqurt)

O`rgimchaksimonlar sinfi
Qorin qismi bo`g`imlarga bo`lingan Qorin qismi bo`g`imlarga bo`linmagan
Chayonlar Falangalar O`rgimchaklar Kanalar

Daydi o`rgimchaklar
Biy
O`troq o`rgimchaklar Butli o`rgimchak, qoraqurt

8


TURKUMLARI

	O`rgimchaklar	Falangalar	Chayonlar	Kanalar
Gavda bo`limi	Boshko`krak, qorin	Bosh, ko`krak, qorin	Boshko`krak, qorin	Bo`linmagan
Nafas olish organi	O`pka, traxeya	Traxeya	O`pka	traxeya
Ko`zlari soni	8	2	12
Og`iz organi	Ikki juft bo`lib, birinchi jufti ustki jag`lar, unda tirnoqsimon o`simta va zahar bezi joylashgan Ikkinchi jufti oyoq paypaslagichlar bo`lib, mayda sezgir tukchalar bilan qoplangan, asosiy bo`gimlari pastki jag` vazifasini bajaradi. Tuyg`u organi ham hisoblanadi	Ustki jag`lari o`tkir tirnoqqa, oyoq paypaslagichlari yurish oyoqlariga o`xshaydi	Ustki jag`lari o`rgimchaklar kabi, oyoq paypaslagichlari esa qisqichga aylangan	Ustki jag`lari va oyoq paypaslagichlari qo`shilib sanchib- so`ruvchi xartumni hosil qilgan
Vakillari	Qoraqurt – O`rta Osiyo, Kavkaz, Qrimning dasht va cho`llarida Butli o`rgimchak – o`tlar va butalar orasidagi to`rida Biy- 60 sm li tik inda yashaydi, eng katta o`rgimchak	Asosan issiq va quruq iqlimda hayot kechiradi Sariq falanga - O`rta Osiyo cho`llarida	Janubiy mamlakatlarda keng tarqalgan Sariq chayon – O`rta Osiyoda uchraydi	Mol kanasi
Ozuqasi	Hasharotlar	Hasharotlar va mayda sudralib yuruvchilar	Bo`g`imoyoqlilar vakillari	Ko`pchiligi parazit
	Qorin bo`limining keyingi uchida 3 juft o`rgimchak sog`allari bo`ladi, tutqich to`r to`qishda ishtirok etadigan suyuqlik chiqadi. Orqa oyoqlarida taroqqa o`xshash tirnoqlari bor	O`rgimchaksimonlar ichida eng yirigi	Qorin bo`limida keng oldingi va ingichka orqa qismlari farqlanadi. Oxirgi qorin bo`g`imida zahar bezi va nayzasi bor. Qornining ingichka qismini ko`tarib, tez yuguradi	Mayda o`rgimchaksimonlar Kanalar hidni juda yaxshi sezadi, terlama, tulyaremiya, ensefalit kasalliklari tarqatuvchisi