Sinf zoologiya darsligi

Turkumlar	Qanotlari	Og`izorgani	Rivojlanishi	O`ziga xos xususiyatlari
Asosiy turlari
Ninachilar	Ikkala qanotlari teng uzunlikda tuzilgan, qo`nganda tanasining ikki yonida yoyilib turadi	Kemiruvchi	Chaa o`zgarish bilan	O`z o`ljasini havoda tutadi. Qorin bo`limi ingichka va uzun. Ko`zlari yirikm	Vohalardagi suv havzalari yaqinida moviy ninachi, tog`li hududlarda halqali, oqmaydigan suv havzalarida suluv ninachi
To`g`ri qanotlilar	Oldingi qanotlari uzun va ensiz, orqa qanotlari yelpig`ichga o`xshaydi	Kemiruvchi	Chala o`zgarish bilan	Ovoz chiqarish va eshitish organlari bor. Tuxumlarini tuproqda maxsus ko`zachaga qo`yadi. Orqa oyoqlari sakrovchi tipda	Chigirtkalar, temirchaklar, chirildoqlar
Qandalalar (yarim qattiqqanotlilar)	1-juft qanotlarining oldingi qismi qalinlahgan, keyingi qismi yupqa va shaffof	Sanchib- so`ruvchi	Chala o`zgarish bilan	O`simlik shirasini so`rib oziqlanadi. To`shak qandalasini qanotlari bo`lmaydi, tanasi mayda sezgir tuklar bilan qoplangan; hidni yaxshi	Xasva qandalasi, to`shak qandalasi

					sezadi/
Termitlar			Kemiruvchi	Chala o`zgarish bilan	Jamoa bo`lib yashaydi. Oilada 1 ta urg`ochi va erkak, bir necha millionta ishchi va qo`riqchilar mavjud. Ishchi termitlar oq chumolilar. Qo`riqchi termit boshi yirik, jag`lari kuchli		Turkiston termiti
Tangachaqanotlilar (kapalaklar)	Mayda tangachalar bilan qoplangan. Karam kapalagi qo`nganda qanotlari tanasinng ustida tik taxlanadi		Voyaga yetgan kapalak so`ruvchi, lichinka kemiruvchi	To`liq o`zgarish bilan	Spiralga o`xshash xartumi pastki jag` va pastki lab qo`shilishidan hosil bo`lgan. Qurtining 3 juft haqiqiy, 5 juft soxta oyoqlari mavjud		Poliksina, maxaon, apollon, zorka, podalariy, katta sadafdor, tovusko`z, belyanka, tunlam, kuya, olma mevaxo`ri,
Pardaqanotlilar	Qanotlari pardasimon tuzilgan	shaffof	Kemiruvchi so`ruvchi Sariq o`rmon chumoli zararkunanda hasharotlar, chopqir faeton mayda hasharot, don va mevalar, qir chumoli don, sariq fir’avn shirinlik, bog` qora chumolisi shira bitlari ajratga suyuqlikni	To`liq o`zgarish bilan	Ishchi arilar- voyaga yetmagan urg`ochilar. Urg`ochi va ishchi arilarda qorin bo`limida nishtar mavjud, boshida 2 ta murakkab 3 ta oddiy ko`zi, hid biluvchi mo`ylovlari joylashgan. Ranglarni yaxshi ajratadi, qizil rangni sezmaydi. May-iyun oylarida g`ujlanish		Asalari, sariq ari, qovog`ari, yaydoqchilar (trixogramma, gabrobrakon, inkarziya) Chumolilar keng bargli va nina bargli o`rmonlarda sariq o`rmon chumoli, O`rta Osiyo cho`llarida chopqir faeton,ch`ol va sahrolarda qir chumoli, xonadonlarda sariq fir’avn chumolisi, bog` qora chumolisi