Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

At 

At

foydalanib  (26-  §  ga  q.),  (155)  form ulani  quyidagicha  o ‘zgartirib 

yozish  m um kin:

M - I ~ ^ -   yoki  MAt -  /со-/со0, 

(156)

bu  yerda  Д/ — jism ning  aylanish  burchak  tezligi  a)0  dan  со  gacha 

o'zgarishi  uchun  ketgan  vaqt  oralig'i.  MAt ko'paytm a  (F-  At kuch 

im pulsi  kabi)  kuch  momentining  impulsi  deb,  /со  k o 'p ay tm a  (m v 

jism   im pulsi  kabi)  jism   impulsining  m omenti  deb  ataladi.  (156) 

form ula  impuls  momentining  o'zgarish  qonunini  ifodalaydi:  biror 

vaqt oralig'ida jism   impulsi  momentining о ‘zgarishi xuddi shu  vaqt 

oralig‘idagi  kuch  m omenti  impulsiga  teng  bo'ladi.

234

i

---

Bir jinsli  bo'lm agan  va  n o to ‘g‘ri  shakldagi jism larning  inersiya 

m om entlari  eksperim ental  yo‘l  bilan,  geom etrik  to ‘g ‘ri  shakldagi 

bir jinsli  jism larning  inersiya  m om enti  esa  hisoblash  y o ‘li  bilan 

topiladi.

Ba’zi  jism larning  shunday  usullarni  q o ‘llab  topilgan  inersiya 

m om entlarining  ifodasini  quyida  keltiram iz.

1. 

Massasi  m  va  uzunligi  / bo‘lgan  sterjenning  uning  uzunligiga 

tik  va  o ‘rtasidan  o 'tg a n   0 0 '   aylanish  o 'q ig a  nisbatan  inersiya 

m om enti  (125-  a  rasm):