Шодиев акбар ашурович бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари

Устав капиталига улуш бўйича таъсисчилар қарзини ҳисобга олиш.
Мулкчиликнинг тегишли шаклларига тааллуқли корхоналарда устав фондини ташкил қилиш таркиби таъсис хужжатлари ва хукуматнинг тегишли қонунлари асосида тартибга солиб турилади.
Ҳиссадорлик жамияти давлат рўйхатидан ўтказилгандан кейин иштирокчилар улуши умумий суммаси, ҳисобварақларда қуйидагича акс эттирилади:
Д-т 4610-«Устав капиталига улуш бўйича таъсисчиларнинг қарзлари» ҳисобварағи
К-т 8310-8330 «Устав капитали» ҳисобварағи
4610-«Устав капиталига улуш бўйича тасисчилар қарзини ҳисобга олувчи» ҳисобварақда корхона таъсисчилари билан корхона устав капиталига қўйиладиган сармоялари бўйича барча ҳисоблашишлар ҳисобга олинади.
4610-«Устав капиталига улуш бўйича тасисчилар қарзини ҳисобга олувчи» ҳисобваракнинг дебетида устав капитали ҳисобварақлари билан корреспонденцияланган ҳолда акционерлик жамияти тузилишида акцияга талабгор шахсларнинг қарздорлик суммаси ҳисобига қарздорлик ҳисобга олинади.
Таъсисчиларнинг бадаллари пул маблағлари шаклида ҳақиқатда келиб тушса 4610-«Устав капиталига улуш бўйича таъсисчиларнинг қарзи» ҳисобварағининг кредити ва тегишли пул маблағларини ҳисобга олувчи ҳисобварақларнинг дебети билан корреспонденцияда акс эттирилади.
4610-«Устав капиталига улуш бўйича таъсисчилар қарзи» ҳисобварағининг дебет томонида ҳосил бўлган қолдиқ акционерларнинг қарзини, яъни олинган акциялар учун тўланмаган маблағ ёки таъсис ҳужжатида эълон қилинган устав фондига қўшилиши лозим бўлган улуш миқдорини кўрсатади. Бу тўловлар ёки акция қиймати тўланганда келиб тушган маблағ суммасига 4610-«Устав капиталига улуш бўйича таъсисчиларнинг қарзи» ҳисобварағи кредитлашиб, устав фонди миқдори ўзгаришсиз қолдирилади.
4610-«Устав капиталига улуш бўйича» таъсисчиларнинг қарзи» ҳисобварағининг аналитик ҳисоби ҳар бир таъсисчи бўйича, акционерлик жамиятларига тақдим этувчи акцияларнинг эгалари бўйича ҳисоблашишлар алоҳида юритилади.
1- мисол. Корхонага таъсисчилар томонидан устав капиталига улуш сифатида қурилиш материалларининг киритилиши. Ушбу хўжалик муомаласига қуйидагича бухгалтерия ўтказмаси тузилади:
Д-Т 1050-«қурилиш материаллари» ҳисобварағи
К-Т 4610-«Устав капиталига улуш бўйича таъсисчиларнинг қарзи» ҳисобварағи
2- мисол. Корхонанинг устав капиталига улуш сифатида таъсисчиларнинг меҳнат ҳақидан ушлаб қолиниши:
Д-Т 6710-«Ходимлар билан меҳнат ҳақи бўйича ҳисоблашишлар» ҳисобварағи
К-Т 4610-«Устав капиталига улуш бўйича таъсисчиларнинг қарзи» ҳисобварағи