«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

§. GEOSIYOSATDA KONTINENTAL YO‘NALISH

Geosioyatdagi kontinental yo‘nalish Angliya—Amerika yo‘na- lishidan farq qilib, mintaqaviy xususiyatga ega.

Fransiyalik olim J. Gottman kommunikatsion nazariya asos- chisi hisoblanadi. Uning fikricha, faqat kommunikatsiyalar jara- yonidagina makonning tabaqalanishi yuz beradi. Ushbu tabaqala- nishning markazlari bo‘lib shaharlar, davlatlar, madaniyatlar (sivi- lizatsiyalar) xizmat qiladi. Ammo mazkur jarayon bir yo‘nalishda sodir bo‘lmaydi, monarxiyalardan so‘ng mintaqaviy bo‘linish, undan keyin yangi shakldagi birlashmalar vujudga kelishi mumkin. Birlashish, parchalanish geosiyosiy makonning rivojlanishini aks ettiradi.

Yevrosiyoda katta muqobil makonlarning mavjudligi bu yerda siyosiy mustaqil, etnomadaniy o‘zlikni anglash, g‘oyaviy va dunyo- viy qarashlarni aniqlashda erkinlikni saqlab qolishga imkon beradi.

Aynan mana shu jihatlar Rossiyani Germaniyadan, o‘z nav- batida AQSH yoki Angliyadan ajratib turadi.

Kontinental yo‘nalishning «kontinental blok» nazariyasi asos- chisi Karl Xausxofer hisoblanadi.

K. Xausxofer davlatning asosiy harakatlantiruvchi kuchi uning o‘z hayotiy makonini kengaytirishga qaratilgan kurashi hisoblana- di, deb ta’kidlagan. Bunga u qo‘shni, asosan, kichik davlatlarni bosib olib, o‘ziga qo‘shish hisobiga erishishi mumkinligini asoslab bergan.

Xausxofer Germaniya qo‘shni davlatlar ustidan hukmdor bo‘li- shi kerak deb hisoblagan. Uning kontinental bloki yoki geosiyosiy o‘qi Berlin—Moskva—Tokio yo‘nalishiga ega edi. U Rossiya va Yaponiya bilan tuzilgan ittifoq dengiz davlatlari strategiyasini tutib turuvchi kuch deb hisoblardi. Mana shu maqsadga erishish yo‘lida Xausxofer va uning safdoshlari «katta makon» konsep- siyasini ishlab chiqdilar.

Xausxofer AQSH ning G‘arb—Sharq yo‘nalishidagi geosiyosiy muammolarini ochib berdi.