«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi

Ikkinchi paradigmada asosiy e’tibor o‘tgan urushlar o‘rtasidagi farqqa qaratiladi. Hozirgi vaqtda inson hayotiga xavf solmaydigan urushlar nazariyasi ishlab chiqilmoqda.

Uchinchi paradigmada davlat siyosatini remiliyllashtirish nazarda tutilgan. Ko‘p millatli imperiyalarning parchalanib ketishi bir millatli davlat barpo qilish muammosini keltirib chiqardi. Bunda etnik, sinfiy, diniy ziddiyatlarning barchasi «millat davlat»ini barpo qilishga bo‘ysundiriladi.

To‘rtinchi paradigmada mintaqaviy tizimlar o‘rtasidagi farqlar asoslanadi. Bunday tizimlar markazida mintaqadagi vaziyatga ta’sir ko‘rsatuvchi davlat mavjud bo‘ladi («Buyuk Eron», «Buyuk Pokis- ton» yoki «Buyuk Xitoy»).

G. Kissinjer XXI asrda xalqaro tizim kamida oltita kuch makazidan iborat bo‘ladi, deb hisoblaydi. Ular AQSH, Yevropa, Xitoy, Yaponiya, Rossiya, Hindiston hamda ko‘plab o‘rta va kichik davlatlardan iborat bo‘lishi mumkin. G. Kissinjerning ushbu oltita kuch markazlari turli xil beshta sivilizasiyaga tegishlidir. Shuning uchun u XXI asr har xil sivilizatsiyalarning o‘zaro alo- qadorligini o‘zida aks ettiradi, deb ta’kidlaydi.