Sharobiddin tojiboyev, nasibaxon naraliyeva

R ussulalar tartibining zam burug‘lari
Laktaris 
- 
Lactarius
turkumida m evatana sindirilsa undan 
turlicha rangdagi sutshira ajraladi. A yrim turlarida sutshira 
xavoning tasirida rangini o ‘zgartiradi. Bu turkumning ayrim 
turlarini yangiligida tuzlab va boshqacha tarzlarda istemol qilinadi.
Russula 
- 
Russula
turkum ida m evatana sutsiz. Gimenofomi 
tashkil qilgan yassi-plastinkasi tarmoqlangan, bandiga yaqinlarida 
tarm oqlanish kuchliroq namoyon bo'ladi. Sporalardan iborat 
kukunni rangi uning turlarida sof oqdan sapsariqgacha.
R ussula turkumi 150 dan ortiqroq turlardan iborat, ular turli 
tum an joylarda tarqalgan, k o ‘pchiligi istemol qilinadi.
Agarikalar tartibi - Agaricales
Agarikalar tartibiga agarikoid gim enom itsetlam ing k o ‘pchiligi 
mansub. Bu guruh gim enom itsetlarga nisbatan aytilganlam ing k o ‘pi 
shu tartibga taalluqli.
195

---

M e v a t a n a l a r i d o i m o b i r y i l l i k , o d a t d a y u m s h o q , te z e r i y d i. 
G i m e n o f o r i y a s s i - p l a s t i n k a k o ‘r i n i s h i d a . S p o r a l a r d a n i b o r a t k u k u n i
t u r l i c h a r a n g l a r d a .
A garicales - asosan tuproqda va tuproqning yuzasidagi 
chirindi, hazonda saprotrof holda, qisman m ikoriza hosil qiluvchilar 
hisoblanadi. Bu turkumgi istemol qilinadigan va zaharli zam bu­
ru g ‘lam ing k o ‘pchiligi mansub. Istem ol qilinadiganlari maxsus 
k o ‘paytiriladi.
P leurotes - 
Pleurotus
turkum ida m evatana deyarli bandsiz, 
gimenofori yassi-plastinka ko'rinishida. Bu turkum ning turlari tirik 
yoki qurugan daraxt tanasida odatda bir guruh mevatanalarni hosil 
qiladi.
Bu 
turkumning 
turlari 
k o ‘plab 
m am lakatlarda 
maxsus 
k o ‘paytiriladi. Ulardan 
P.ostreatus
turini gifalari nematodani bir 
tom chi suyuqligi bilan jalb etadi, zam burug4 gifalari nematoda 
t^jjasiga kirib uni xalok qiladi.
A rm illa ria - 
Arm illaria
daraxt tanasini chiritadi. Mevatanalari 
bir guruh b o iib hosil bo'ladi. M evatananing bandida aniq 
ifodalangan halqa bor (armilla - lotincha bilak uzuk manosini 
bildiradi). Vegetativ gifalari hayotiy davri davom ida diploid 
harakterda. Zam burug1 kuchli taraqqiy etgan