З а р и ф а С а и д н о с и р о в а
хатларни жойлаб чиқаради. Биз хам шу йўсинда
жавоб
қайтарамиз. Кундан-кунга тажрибамиз ортади.
Дадамнинг ёзган хонаси кўча юзида, ертўлада; дераза-
сининг ярми орқали у бизни кўра олади. Биз фақат дадам
нинг товушини эшитамиз, холос. Қоровул кўлида м илтик
тутгани ҳолда нари бери юриб туради. Биз пойлаб туриб, у
орқага қайрилганда, дераза олдига ўтиб
оламиз ва бир-икки
оғиз сўзлашувга улгурамиз.
Дадам билан бир хонада Ш аҳобиддин эшон хам ётган.
У нинг отаси машҳур эшонлардан бўлган. Ш ахобиддин эшон
ўрта яшар, баланд бўйли, ниҳоят келишган қоматли, чи-
ройли, соқол-мўйлови қоп-қора киш и эди. У О йбекнинг
синфдоши М иркарим Осимни ўзи билан бирга Туркияга
олиб кетмоқчи бўлган. Кавказда уларни чегарадан ўтка-
зишга ваъда қилган одам ёрдамида қўлга туширганлар. (М и р
карим шу пайтда бошқа бир хонада ўтирган бўлса керак.)
М ен баъзан дераза олдидан ўтар эканман, эшон «Зари-
фахон», дея чақирар, ертўладан ун и н г ёкимли овози жа-
ранглаб эшитилар эди. Эшон бир йил чамаси ётдими-йўқми,
кейин озод қилинди. Аммо дадам узок ётиб қолди. Мен
Шахобиддин эшоннинг уйини суриштириб топиб бордим.
У Эски шаҳардаги катта боғ ҳовлида яшар экан.
Шунда
мен уни биринчи дафъа кўрдим. Таш қари-ичкари эшонни
қутлаш ва зиёрат қилиш учун келган одамлар билан тўла;
тўй-хурсандчилик авжида эди — жуда ҳавасим келди. У
мени хушчеҳра, хушмуомала ила карши олиб, хийла тасал-
ли берди. Кейин у мактабларда муаллимлик килиб юрди.
(Жуғрофиядан даре берарди, шекилли.) У кимгадир: «Кўр
хассасини бир марта йўкотади», — деган. Бу
гапни эшит-
ганимда, унга о рти қ эътибор бермаганман, кейин англа-
дим. У ўз юртидан қочиш ниятини тарк этмаган экан.
Ахийри, бир амаллаб кочди. У ни Қашкарда яшаяпти, деб
эшитдим.
* * *
Бизнинг техникумдаги тўрт-беш нафар кизларнинг бари
ўқиш ни тугатмасдан таркалиб кетишди. Шарифа рус мак-
табига ўтди. М ен сўнгги 3-асос синфда —
битириш олди-
даман.
Ойбек гарчанд Ўрта Осиё давлат дорилфунунининг икти-
52
О йбе гим м е н и н г
сод факультетида таҳсил кўра бошлаган бўлса ҳам техни
кум ётоғида истиқомат қилди. У шу даврда бизнинг синф-
га, аниқроғи, менинг олдимга кўп кириб турар эди. Синф-
дошларим О йбекнинг менга бўлган
муносабатидан хабар-
дор эканлар. Ш у ғ и н г учун ҳам у танаффус чоғида синфга
кириб қолгудек бўлса, улар дарҳол чиқиб кетар, сўн г эшик
тирқишидан, қулф тешигидан мўралар эканлар.
Ойбек партамга ўтириб олиб, менга тикилганича сўзлар,
менинг на чиқиб, на қочиб кетишимга имкон бермас, қўлла-
римни ушлаганча сиқиб ўтирар эди. М ен жуда уялар, «Сту-
дияга кечикяпман», деб базўр кутулар эдим, ундан.
Бир куни синфда й ў қ эканман, партамнинг тахтасини
кўтариб, тагига: «Чиндан севаман, юракдан севаман», деб
йирик ҳарфлар билан ёзиб кетибди.
Бошқа бир купи эса синфдан чиқиш
учун эш ик томон
и кки қадам ташлаганимда, ун и н г шамолдай кириб келгани-
ни сезмай хам қолдим. У елкаларимни қучиб, бағрига бо-
саркан, қўр қи б кегдим.
— У ят-ку, ахир! Нима қиляпсиз ўзи? Кўчадагилар кўрса,
мени ёмон қиз, деб ўйламайдиларми? — хафаландим мен,
деразага ишора қилиб, сўн г ўтина бошладим. — Ўтинаман,
тегманг менга.
Ҳар куни мактабдан сўн г дадамнинг деразаси олдидан
бир дафъа ўтаман Баъзан ёнимда Ойбек ҳам бўлади. «Да-
дамдан уяламан, мен билан ёнма-ён юрманг», — десам,
«Майли, даданг ҳам кўрсин», — дейди. Ойбек: «Севаман
сени, ҳар дақиқа хаёлимда фақат сен яшайсан!
Нега мен-
дан қочасан?» — деб таъна қилади. М ен бўлсам: «Ҳали
ёшман, бундай гапларга тушунмайман», — дейман уялиб.
У хафа бўлади; «Хиёбонларда озгина айланайлик», — дей
ди. М ен кўнмайман. У яна хафа бўлади. «Юр, суратга
тушайлик», — дейди суратхона ёнидан ўтар экан. М ен:
«Уят бўлади-я, қўйинг», — дейман, холос. У яна ва яна
хафа бўлади.
Кунларнинг биэида муаллимимиз Иброҳим афанди бир
кимса билан кўчада гаплашиб турар эди. Ў тки н чи одамлар
ҳам оз эмас. Ш у пайт Ойбек пайдо бўлиб,
кутилмаганда
мени ўз бағрига олди.
— Қўйиб юборинг!
Уят бўлади! — мен типирчилаб,
у н и н г қучоғидан қутуламан.
Do'stlaringiz bilan baham: 
