Шарқ алломалари асарларида шахс шаклланиши масаласи

Нақшбандия тариқати асосида ҳар бир инсоннинг ҳалол, пок бўлиши, ўз меҳнати билан ҳаёт кечириши кераклиги, сабр-қаноатли бўлиш, кишиларга нисбатан самимий бўлиши, иймон ва эътиқодини мустаҳкам тутиши, дилда худони жо этиб, амалда халқ билан бирга бўлиш каби олийжаноб хислатларни таркиб топтириш ётади. Бу хислатларни эгаллаб бориш жараёнида инсон покланиб боради ва руҳан Аллоҳга етишишга ўзини тайёрлайди.

• Нақшбандия тариқати асосида ҳар бир инсоннинг ҳалол, пок бўлиши, ўз меҳнати билан ҳаёт кечириши кераклиги, сабр-қаноатли бўлиш, кишиларга нисбатан самимий бўлиши, иймон ва эътиқодини мустаҳкам тутиши, дилда худони жо этиб, амалда халқ билан бирга бўлиш каби олийжаноб хислатларни таркиб топтириш ётади. Бу хислатларни эгаллаб бориш жараёнида инсон покланиб боради ва руҳан Аллоҳга етишишга ўзини тайёрлайди.

Нақшбандия тариқати кишиларда меҳр-оқибат, самимийлик, ҳалоллик, меҳнатсеварлик, ростгўйлик, сабр-қаноатнинг таркиб топишига йўллар экан, уларда ёмон иллатлар: ҳаром ишлардан сақланиш, яъни ўғрилик нопоклик, ҳасислик, ёлғончилик, фирибгарлик, таъмагирлик, бойликка ҳирс қўйиш кабиларни қоралайди.

• Нақшбандия тариқати кишиларда меҳр-оқибат, самимийлик, ҳалоллик, меҳнатсеварлик, ростгўйлик, сабр-қаноатнинг таркиб топишига йўллар экан, уларда ёмон иллатлар: ҳаром ишлардан сақланиш, яъни ўғрилик нопоклик, ҳасислик, ёлғончилик, фирибгарлик, таъмагирлик, бойликка ҳирс қўйиш кабиларни қоралайди.
• Инсоннинг маънавий камолотининг асосини фақат ақлан ривожланиш эмас, балки ахлоқий сифатлардан сабр- қаноат, чидам бардошлилик, ўз шахсига ва ўзга шахсга нисбатан ҳурмат ҳиссининг мавжудлиги, шунингдек ҳушҳулқлиликнинг шаклланиши ҳам муҳим омил сифатида кўрсатилади.

Юсуф Хос Ҳожиб ўзининг “Қутадғу билиг” асарда илгари сурилган ахлоқий хислатлар санаб ўтилиши олимнинг комил инсон муаммосини қай даражада билганлигидан далолот беради. Инсонийлик, ростгўйлик, тўғрилик, софлик, меҳр –муҳаббат, вафо, шафқат, мурувват, инсоф, адолат, ишонч, садоқат, хушмуомалалик, ширинсўзлик, саховат, мардлик, ҳимматлилик, тавозъе, ҳурмат ва эҳтиром тадбиркорлик ақл заковат ҳаллоллик эзгулик каби ижобий хислатлари улуғланади.

• Юсуф Хос Ҳожиб ўзининг “Қутадғу билиг” асарда илгари сурилган ахлоқий хислатлар санаб ўтилиши олимнинг комил инсон муаммосини қай даражада билганлигидан далолот беради. Инсонийлик, ростгўйлик, тўғрилик, софлик, меҳр –муҳаббат, вафо, шафқат, мурувват, инсоф, адолат, ишонч, садоқат, хушмуомалалик, ширинсўзлик, саховат, мардлик, ҳимматлилик, тавозъе, ҳурмат ва эҳтиром тадбиркорлик ақл заковат ҳаллоллик эзгулик каби ижобий хислатлари улуғланади.