Шарқ алломалари асарларида шахс шаклланиши масаласи

Шарқ алломалари асарларида шахс шаклланиши масаласи

Шахс масаласи талқини шарқ фалсафий тафаккури тарихида ҳам ўзига хос тарзда талқин этилган. Шахс масаласига оид (айнан тушунча ишлатилмасада) фикрлар диёримизда пайдо бўлган илк ёзма ёдгорлик “Авесто” китобида кўришимиз мумкин. Зардўштийликиинг ахлоқий асосини уч нарса – эзгу фикр, эзгу сўз ва эзгу амал ташкил этади. Мана шу учлик мужассамлашган инсонни бизнингча, ўша давр қиёфасидаги шахснинг тимсоли деб талқин қилиш мумкин.

• Шахс масаласи талқини шарқ фалсафий тафаккури тарихида ҳам ўзига хос тарзда талқин этилган. Шахс масаласига оид (айнан тушунча ишлатилмасада) фикрлар диёримизда пайдо бўлган илк ёзма ёдгорлик “Авесто” китобида кўришимиз мумкин. Зардўштийликиинг ахлоқий асосини уч нарса – эзгу фикр, эзгу сўз ва эзгу амал ташкил этади. Мана шу учлик мужассамлашган инсонни бизнингча, ўша давр қиёфасидаги шахснинг тимсоли деб талқин қилиш мумкин.

Инсон камолоти масаласи билан бевосита шуғулланган А.Насафий қарашларида ўрта асрлар даврига хос шахснинг модели яратилган. Азизиддин Насафий комил инсонга таъриф бериб ёзади. “Билгилки комил инсон деб шариат, тариқат, маърифат ва ҳақиқатда етук бўлган одамга айтадилар ва агар бу иборани тушунмасанг, бошқа ибора билан айтайин: билгилки, комил инсон шундай инсондирким, унда қуйидаги тўрт нарса камолга етган бўлсин; яхши сўз, яхши феъл, яхши ахлоқ ва маориф” . Бизнингча, ушбу комил инсон ҳақидаги фикрлар ҳозирги вақтда таърифланаётган комил инсон тушунчасига моҳиятан яқин.

• Инсон камолоти масаласи билан бевосита шуғулланган А.Насафий қарашларида ўрта асрлар даврига хос шахснинг модели яратилган. Азизиддин Насафий комил инсонга таъриф бериб ёзади. “Билгилки комил инсон деб шариат, тариқат, маърифат ва ҳақиқатда етук бўлган одамга айтадилар ва агар бу иборани тушунмасанг, бошқа ибора билан айтайин: билгилки, комил инсон шундай инсондирким, унда қуйидаги тўрт нарса камолга етган бўлсин; яхши сўз, яхши феъл, яхши ахлоқ ва маориф” . Бизнингча, ушбу комил инсон ҳақидаги фикрлар ҳозирги вақтда таърифланаётган комил инсон тушунчасига моҳиятан яқин.