78
lozim topdik. Natijadan ko’rinib
turibdiki, bunday kurs-darslari o’smirlarda
so’lom e’tiqodni tizimli ravishda rivojlanish imkonini berar ekan.
III bob bo’yicha xulosa.
O’smirlarda sog’lom e’tiqodni shakllantirishning pedagogik-psixologik
xususiyatlarini o’rganish muhim ilmiy pedagogik muammo bo’lib, uni o’rganish
natijasida o’smirlar faoliyatini ma`lum darajada ijobiy tomonga yo’naltirish,
o’smirlarda sog’lom e’tiqodni shakllantirish ma`lum darajada ilmiy bo’lishi
imkoniyati yaratiladi.
Ekspеrimеntal tadqiqot natijalarini taqqoslash va asosli ijtimoiy-pedagogik
natijalarga ega bo’lish maqsadida o’smirning yoshi va qiziqishi hisobga olindi.
O’smirlarning o’qituvchilar haqidagi fikr mulohazalarini anketa so’rovnomalari
orqali bilish, ularning faoliyatiga ma’lum ma’noda nazar tashlash imkonini berdi.
Bundan tashqari o’smirlarning o’qituvchi haqidagi fikr
va mulohazalari ularning
tashqi atrofdagi shaxslarga nisbatan fikr bildira olish qobiliyatiga ma’lum ma’noda
ijobiy ta’sir etadi.
Uchinchi bob bo’yucha xulosa qilib aytish mumkinki, o’smirlarda sog’lom
e’tiqodni shakllantirishning muayyan tizimini ishlab chiqilishi ular faolligini
oshirishda muhim ahamiyat kasb etadi.
79
Umumiy xulosa.
O’smirlarda sog’lom e’tiqodni shakllantirishning
pedagogik asoslarini
“Vatan tuyg’usi” fani mazmunini milliy qadriyatlar asosida takomillashtirish
misolida o’rganish quyidagi xulosalarni chiqarish imkonini berdi.
O’smirlarda din haqida holis bilimlarning shakllantirilishi dinning mohiyati
va jamiyat hayotidagi o’rni, vazifalari to’g’risidagi ilmiy-nazariy qarashlarini
yanada chuqurlashtiradi. O’zbekistonda yashovchi
turli millatga mansub, turfa
e’tiqoddagi fuqarolar o’rtasidagi bag’rikenglik va do’stlik an’analarini
mustahkamlash sog’lom e’tiqod shakllanishiga zamin yaratadi.
O’quv muassasalarida o’smirlarni “Vatan tuyg’usi” fani orqali din haqidagi
bilimlar, unda amal qiladigan me’yorlar va talablar bilan tanishtirish diniy
ekstremistik oqimlar ta’sirining oldini olish
va mafkuraviy immunitetini
shakllantirishga xizmat qiladi.
“Vatan tuyg’usi” fani o’qituvchilari ish rejalarida sog’lom e’tiqod tarbiyasi
vazifalarini belgilash va amalga oshirishda tizimlilik va izchillik ta’minlanishi
kerak.
E’tiqod tarbiyasida yakka hamda tabaqalashtirilgan uslub va yondashuvlar
takomillashtirilishi va bunda o’g’il va qiz bolalar tarbiyasining umumiy va xususiy
holatlari inobatga olinishi zarur.
“Vatan tuyg’usi” fanida shakllanadigan fazilatlar majmuasi muayyan
maqsadga yo’naltirilishi, tizimli ravishda o’zaro bog’lanishi,
tarbiyaviy soatlar
tizimi e’tiqod mazmunidagi mavzular bilan boyitilishi lozim.
“Vatan tuyg’usi” fani o’qituvchilari e’tiqod tarbiyasi jarayonini o’rganish,
qayd etish, baholash ko’nikma va malakasiga ega bo’lib, sinf jamoasi
tavsiyanomalarida o’smirlardagi o’zgarishlar aniq mezonlar orqali baholanib
borilishi kerak.
“Vatan tuyg’usi” fani bo’yicha darslar o’z mazmun-mohiyati bilan:
80
1. Dunyoviy xarakterda bo’lmog’i,
umumbashariy qadriyatlar, demokratik
tamoyillar ruhi bilan sug’orilishi, Respublikamiz mustaqilligini mustahkamlashga
xizmat qilishi, ularni o’qitish jarayonida chuqur ilmiylik va holislik ta’minlanishi.
2. O’zbekistondagi dinlar tarixi va bugungi holatini holis o’rganishga, diniy
qadriyatlarning odob-axloq mezoni sifatidagi xususiyatlarini o’smir ongiga xizmat
qilishi.
3. Diniy
ateyistik ruhda ochiq-oshkora, qo’pol tarzda tanqid qilish yohud
diniy va’zxonlik qilish, bir dinni boshqa dindan ustun qo’yishga mutlaqo yo’l
qo’yib bo’lmasligi.
4. Zardo’shtiylik, buddaviylik, Islom dinlarining
yurtimiz tarixida tutgan
o’rnini ilmiy asoslanishi.
5. Diniy tizimlar bilan tanishish imkon qadar O’zbekiston misolida olib
borilishi zarur va maqsadga muvofiq.