Shaharsozuk tarixi


Toshkent. 0 ‘zbekiston Davlat konservatoriyasi, 2002-y



Download 12,78 Mb.
Pdf ko'rish
bet97/139
Sana27.04.2023
Hajmi12,78 Mb.
#932316
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   139
Bog'liq
San`at, arxitektura va shaharsozlik tarixi. Qodirova T.F.

Toshkent. 0 ‘zbekiston Davlat konservatoriyasi, 2002-y.
qavatga mo'ljallangan atrium hisoblanadi. Ushbu binosi o ‘z eshigiga 
ega. Uning barcha zallari o'quv binosi bilan bog'lanishi ko'zda tutilgan.
Bino arxitekturasi oddiy va lo'nda. Bu yerda B.Zokirov ko'chasi 
tomondagi o'quv binosi eshigidagi ustunlar va «Paxtakor» o'yingohi 
bog' zonasi tomondagi teatr binosining ustunlari asosiy arxitektura 
namunalari hisoblanadi. O'quv binosining ustunlari oyna alikopanda 
yasalgan, teatr binosi ustunlari esa rejada tom onlari egik chorsi 
qirqimdagi yig'ma temir-beton qobiqlar bilan qoplab chiqilgan.
Barcha devorlar arxitekturasi uning xizmat bajarish ahamiyatini 
hisobga olgan.
Atriumlar o'quv binosining rejaviy va hajm kenglik asosi hisoblanadi. 
Bu erda arxitektorlar va rassom-monumentalchilarning birgaUkdagi 
ijodiy ishlari ahamiyati yaqqol ko'rinib turadi. Monumental-dekorativ 
san’atning bino intereriga uzviy kirishib ketadigan asarlar tantanavorlik 
va bayramona ko'tarinkilik holatini yuzaga keltiradi. Vestibyul va 
atriumlar intererlarining arxitekturaviy-badiiy echimi bus-butunligi 
hamda uyg'un birligi bilan farqlanib turadi. Bino intererida «Oltin
167


devor» kompozisiyasi — katta opera zaliga olib kiruvchi, mashhur usta 
rassom Viktor G an va arxitektor Vladimir Spivak yasagan dabdabali 
eshik alohida hissiy mazmun kasb etadi. Bu san’at asarining badiiy 
ramzi — naqsh asosidagi rang va ohang simfoniyasidir. Sirkori sopol 
o ‘ymakorligida bajarilgan qiziqarh syujetlar teatrcha «parda»ni o ‘zida 
namoyon etadi, tomoshabinlar ana shu «parda» orqali zalga o ‘tishadi. 
Bunda rassom lam ing ijodiy g'oyasi m ana m en deb turadi, ular 
moziyning namunalari va an’analaridan ilhom oladilar (Samarqandda 
Shohi Zinda majmuida o ‘rin olgan mashhur Shodi Mulk maqbarasini 
eslaylik, kiraverishda va intererda hal yugurtilgan sirkori koshinlaming 
hayratomuz namunalari bor unda) «Oltin devor» o ‘zining qo‘landorhgi, 
o'ziga xos yechimi va milliy koloriti bilan kishi e’tiborini tortadi.
Organ zalida rangli vitraj ijro texnologiyasi va ishlatilgan ashyolari 
bilangina emas, balki vitraj mavzusini ochib berish usullari bilan ham
o ‘ziga xosdir. U shisha qurog‘ining devordagi maxsus yoriqlarga 
o ‘matilgan to 'rt vitraj pannosida yasalgan. Tomoshabin ko‘z o ‘ngida 
ona diyor go‘zalligi va manzarasi namoyon b o ‘ladi: bir qarasangiz 
quvnoqbahor kuni, yana bir qarasangiz jazirama yoz kuni - yil fasllariga 
monand. Shunday taassurot tug'iladiki, muallifning bu ijodi arg'anun 
musiqasining betakror kuylari bilan yo‘g ‘rilgan - goh mayin va 
maftunkor, goh quvnoq, goh jiddiy, goh qayg‘uli tantanavor. Vitrajga 
quyosh nuri tushganida bu tuyg'u kuchayadi: shunda ularning barcha 
ranglari yanada jozibador bo‘lib ketadi.
Vitraj texnikasini tiklash chog'ida monumentalchi rassom Rustam 
Xudoyberganov mumtoz usuldan voz kechib, uni zamonaviylashtirishga 
harakat qilgan, bu tasvir mayinligi va ta ’sirchanligini saqlab qolish 
imkonini bergan. 0 ‘z ishida rassom «Sovplastital» QK mahsulotidan 
foydalangan, to ‘g‘ri, u ko'pgina qiyinchiliklarni engib o ‘tishiga to ‘g‘ri 
kelgan, chunki vitraj san’atida korxona asil mahsulotini qo‘llashning 
yangi texnologiyasini ishlab chiqishlari, bo‘yoqlaming quyosh nurlariga 
chidamliligi muammosini hal etishlari kerak edi va hokazo. Shu narsa 
quvonchliki, vitraj respublikamizda yangi ashyolar va texnologiyalar 
qo‘llash bilan birinchi marta yasalmoqda. Shu narsa m a’lumki, vitrajlar 
tasodif bilan bezak unsuri b o ‘lib qolmagan, balki intererlarga uzviy 
kirishib, ulam i boyitgan.
0 ‘quv binosi atriumlarining yon maydonlarida «Sirli dunyo» va 
«Ilhom parvozi» sopol pannosi ishlangan (rassomlar Ozod Habibullin 
va Alfiya Habibullina, shu ishni bajarishga e ’lon qilingan konkurs 
yakunlari bo'yicha birinchi mukofotni olishgan). «Sirli dunyo» pannosi
168


mavzusiga atrof olamning so'ngsizlik va sirliligiga ishlangan kompozisiya 
asos qihb olingan. Yorug' tushganda quyosh nurlariga o'xshab ketuvchi 
zarrin rang unga alohida jarang bag‘ishlaydi.
Ikkinchi qavat balkonlari devorlariga 0 ‘zbekistonning boy jonivor 
va o ‘simlik dunyosi mavzusidagi naqshu nigorlar ishlangan. Bu yerda 
tasvirlangan laganlar 12 respublikani anglatadi. Ularda arxitekturaviy 
durdonalar va tasviriy san’at unsurlari mavjud. Bu Buyuk Ipak yo'li 
bo'ylab, qadimgi shaharlari va tarixiy a n ’analari bo'lgan mamlakat 
bo'ylab sayohat qilishga o ‘ziga xos taklifnomadir.
Yon devordagi ikkinchi sopol panno mavzusiga ijod, ilhom va 
xayolot parvozi asos qilib olingan — mutanosib joylashgan boshqa 
atriumning «Ilhom parvozi» deb atalishi shundan. Bu erda musiqa 
raqsning hayratomuz dunyosi ochiladi. «Kecha va kunduz» ramziy 
qiyofalar, mualliflar fikricha, qalb musiqasini uyg'otadi.
O'quv binosi markaziy vestibyulida dumaloq devoriy kompozisiya- 
lar ishlangan (rassomi Sergey Ivanov). U lar mavzusi — arxitektura 
unsurlari: arklar, qubbalar va minoralar ustidan cholg'u asboblarining 
erkin badihasidir.
Sakkiz kompozisiyaning hech biri boshqasini takrorlamaydi, ulami 
O'zbekiston arxitekturasi va tabiatidagi an ’anaviy ranglar — sovuq 
ko'k, moviy, feruza ranglarining iliq jigarrang, zarrin, och jigarrang 
ranglardagi yagona rang koloriti birlashtirib turadi.
U m um an konservatoriya yangi binosi intererlaridagi badiiy ishlar 
yoqimli taassurot qoldiradi, bo'shliqni to'ldiradi va zaminimiz iste’dod- 
larga nechog'li boy ekanligini tasdiqlaydi.

Download 12,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   139




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish