Shańaraq, máhálle, oqıw orınlarınıń birgelikte islesiw

Paydalanılǵan ádebiyatlar

1. 
   Inomova K.M. «Oilada bolalarning ma‘naviy-axloqiy tarbiyasi» Toshkent: Fan, 1999, – 151 b.
   
2. 
   Jo‘raevA.J. Tarbiyaviy darslarni o‘tish.T.:―O‘qituvchi,1994.
   
3. 
   Mavlonova,R, Raxmonqulova.N, Normurodova.B. ―Tarbiyaviy ishlar metodikasi – T.: ―Tib-kitob, 2010.
   

5-ózbetinshe jumıs
Tema: Miynet tárbiyasınıń mazmunı
Balalardıń miynet xızmetlerin ózinde qamtıǵan shınıǵıwlar tiykarınan baqsha jasındaǵı dáwirden baslanadı. Bul jasda balalardıń miynetleri júdá jón hám elementar sonda da olardıń psixik rawajlanıwlarında kútá úlken áhmiyetke iye esaplanadı. Bog'cha jasındaǵı balalar menen ótkeriletuǵın cifatlar nátiyjesinde balalarda miynetke salıstırǵanda unamlı munasábet, miynet qılıw qızıǵıwshılıǵı tuwıladı. Úlkenlerdiń miynet xızmetlerine eliklew barinen burın balalardıń oyınlarında kórinetuǵın boladı. Balalar úlkenlerdiń miynet xızmetlerin ózleriniń oyınlarında eliklewan tákirarlaw menen sheklenip qalmay, bálki úlkenler miynetinde tikkeley qatnasıw ushın xapakat ete basladılar. Mısalı.: qız balalar analardıńları kir yuvayotganda ayırım kishilew zatlardı (dastrumolchalarni) shayıwda qatnasadılar. Úy hám úylardı jiynastırıp sıpırıwǵa, ul balalar bolsa ákesi atqarap atırǵan ishda qatnasıwǵa intila baslaydılar. Bul jas daǵı balalardı miynetiniń nátiyjesine qaray emes, bálki miynet procesiniń ózine qızıǵıwshılıqı psixologiyalıq tárepten xarakterli bolıp tabıladı. Bog'cha jasındaǵı balalardıń jumisına baha berip barıw olarda miynetke salıstırǵanda unamlı munasábetti tárbiyalawda úlken rol oynaydı. Balalar kúshleri jetetuǵın islerdi atqarayotganlarida kóp qátelerge jol qoyıwları turǵan gáp. Lekin bunda balalardı mexnatga tartmaslik kerek, balalardıń atqaratuǵın jumısların úlkenlerdiń ózleri bir pasda etip qoyıwları múmkin degen mánis kelip shıǵadı. Shıǵıs xalqida bir naqıl bar: “Balaǵa jumıs buyır, ketidan óziń yugur”. Bul júdá tuwrı, turmıslıq gáp. Balalarǵa qandayda jumıs buyırilganda, onı qanday atqarayotganliklaridan kóz-qulaq bolıp turıw kerek, degen mánisti ańlatadı. Balalarda atap aytqanda, kishi jas daǵı bog'cha balalarında ele miynet ilmiy tájriybeleri joq, qol muskulları jaqsı rawajlanbaǵan boladı. Áne sol sebepli balalar kózkóreki yamasa ańqawlıqlarınan - emes bálki eplay almasliklaridan qandayda zattı túsirip sindirib jiberiwleri múmkin. Áne sonday " páleket" júz bergen waqıtta balanı " ańqaw, kózingga qapacang bolmaydımi" dep urısıw yamasa keyis jaramaydı. Bunıń ornına balaǵa sol miynetti qanday etip orınlawdı kórsetip beriw kerek. Bog'cha jasındaǵı balalardı miynetsúyiwshlik ruxida tárbiyalawda olardı dos jámáátke uyushtirish úlken áhmiyetke iye esaplanadı. Jámáát bolıp miynet qılıwda tárbiyashi hap bir balaǵa málim bir miynetti orınlawdı buyıredi. Áne nátiyjede balalar berk jámáát bolıp miynet iskerligi menen shuǵıllanadılar. Mısalı, úlken gruppa balaları jámáát bolıp gezekshilik etediler. Bog'chada balalar tartinadigan miynet iskerliginiń túri júdá túrme-túr bolıp tabıladı. Mısalı, tábiyaat múyeshindegi jonivor yamasa ósimliklerdi baǵıw, bog'cha háwlisinde islew, asxanada hám gruppada gezekshilik qılıw, kishkentaylardı kiyintirishga járdem beriw hám basqalar. Sonı da aytıp ótiw kerek, kishi jas daǵı bog'cha balaları ózleriniń miynet xızmetlerin ele jolǵa qo'ya almaydılar. Sol sebepli olar miynettiń júdá jón túrleri menen, yaǵnıy ósimliklerge suw qoyıw, balıqlarga awqat beriw, háwline suw sebiw hám sol sıyaqlılar menen shuǵıllanadılar. Orta hám úlken gruppa balaları miynet iskerligin oyınnan putkinley parıqlap oǵan salıstırǵanda saldamlı munasábette bóle baslaydılar. Olar miynetten kelip shıǵıs nátiyjeni, yaǵnıy miynettiń social mánisin, kim ushın, ne ushın miynet qılıw kerekligin túsinediler. Pedagogikalıq tárepten tuwrı tashkil etilgen miynet iskerligi balalardıń hár tárepleme yaǵnıy da fizikalıq, da psixik, da estetik, da etikalıq tárepden bárkámal rawajlanıwlarına kútá úlken tásir etedi.
Baqshaa balaları qandayda oyın, tálim yamasa miynet xızmetleri menen gúmira bo'lar ekenler, olar háreketleriniń tiykarında málim motivlar, yaǵnıy olardı háreketke soluvchi meyiller jatadı. Kishi bog'cha jasındaǵı balalardıń xattiharakatlari kóbirek sol minez-qulqlar ámelge asırılıp atırǵan jaǵdayǵa baylanıslı boladı. Olar minez-qulıq motivların ańlap da jetpeydiler. Sol sebepli kóbinese ózlerine ulıwma esabat bermey málim bir jaǵdayda ol yamasa bul minez-qulıqtı ámelge asıra baslaydılar.