Shańaraq, máhálle, oqıw orınlarınıń birgelikte islesiw

Paydalanılǵan ádebiyatlar

1. 
   Jo‘raevA.J. Tarbiyaviy darslarni o‘tish.T.:―O‘qituvchi,1994.
   
2. 
   Mavlonova,R, Raxmonqulova.N, Normurodova.B. ―Tarbiyaviy ishlar metodikasi – T.: ―Tib-kitob, 2010.
   

18-ózbetinshe jumıs
Tema: Sociometriya metodı arqalı topardı úyreniw
Bul metod kishi gruppa aǵzaları ortasındaǵı tikkeley emocional munasábetlerdi úyreniw hám olardıń dárejesin ólshewde qollanıladı. Oǵan amerikalıq sotsiolog Jan Moreno tiykar salǵan.
Usı metod járdeminde arnawlı bir gruppadaǵı hár bir ag’zanin’ óz-ara munasábetlerin anıqlaw ushın onıń qaysı iskerliginde, kim menen qatnasıwı soraladı. Alınǵan maǵlıwmatlar matritsa, grafik, sxema, keste formasında ańlatpalanadı. Olardaǵı muǵdar kórsetiwleri gruppadaǵı adamlardıń shaxslararo munasábetleri tuwrısında oyda sawlelendiriw payda etedi.
Ádetde sinaliwshilardan tómendegishe sorawlarǵa juwap beriw talap etiledi: «Sen sayaxatqa kim menen birge barıwdı qáleysen’? », «Imtixanǵa kim menen birge tayarlanıwdı qáleysen?, «Kim menen qońsılas bolıp jasawdı jaqtirasan? », «Partada kim menen otırıwdı qa’ler edin’? » hám taǵı basqa. Hár bir soraw sotsiometrik kriterya (ólshew) wazıypasın atqaradı hám turmıs waqiyasinan alınǵan. Sinaliwshi hár bir sorawdıń ush juwabınan birewin «eng maqul túsetuǵın» dep tańlawı kerek.
Sociometriya sózi latinsha ólshew,úyreniw (socio-topar,metriya-ólshew) degen mánisti ańlatadı. Yagniy, shaxslar ara múnásebetlerge tiykarlanǵan kishi toparlar ushın izertlew usılları toplamı.
Ulıwma aytqanda, sotsiometriya metodınan túrli jastaǵı, kásiptegi, jinisdagi, dárejesi hár túrlı kisiler gruppalarındaǵı psixologiyalıq nizamliqlar, mexanizmler hám jantasıwlardı izertlewde ónimli paydalansa boladı.
Sociometrik test emocional baylanıslardı analiz etiw ushın mólsherlengen,yaǵnıy topar aǵzaları ortasındaǵı óz-ara jaqtırıw hám jaqtırmawlıq.Anıǵıraq aytqanda,sociometrik proceduranıń maqseti úsh túrde bolıwı múmkin:
a) topardaǵı birlesiw-tártipsizlik dárejesin ólshew;
b) “socimetrik poziciyalardı” anıqlaw,yaǵnıy topar aǵzalarınıń simpatiya-antipatiya tiykarındaǵı abıroyı,bul jerde topardıń “basshısı” hám “tómen qatlamı” óz orınlarına iye boladı.
v) ózleriniń “unamsız liderları” tárepinen basqarılıwı múmkin bolǵan birlesken shólkemlestiriw-topar ishindegi tómen dúzimlerdi anıqlaw.
Házirgi waqıtta sotsiometriyadan psixologlar, sotsiologlar, oqıtıwshılar, konfliktologlar jáne social jumısshılar aktiv paydalanıp atır.
Sotsiogramma sotsiometrik kriteryalarǵa juwap beriwde respondentlerdiń bir-birine munasábetiniń grafik suwreti bolıp tabıladı. Gruppa munasábetlerin jáne de anıqlaw ańlatıw hám tereńrek analiz qılıw imkaniyatın beredi.