Ш. Шоабдураҳмонов, М. Асқарова, А. ҲОжиев, И. Расулов, X. Дониёров

А, нимани сўрай беради бу ўзи? (0.)
Бундай ҳолларда факультатив характерда қўллангани учуу ўз олмоши сонда мослашмайди: Булар қанақа одамокун кишФ лар ўзи! (С. Аҳм.); 5) ўз олмоши пайт ёки ўринга нисбатай аниқликни таъкидлаш ўчун ҳам қўлланади: Ҳовуз яқин, Щ* зарнинг ўзида. (0.) Соат 12 нинг ўзида парк олдида тўплаА* дик. Ҳозирнинг ўзида планни бир юз ўн олти процент бажардй. —- (А. Қ.)
Бу сўз згалик қўшимчасини олиб, русча «просто» ёки «про-' сто так» деган маънони билдиради:— Нимага тур'ибсиз?~ё Ғзим, шундай.., (А. Қ.) Нима учун жим бўлиб қолдинг?--* Ғзим... (0.); 6) йредмет, шахс ёки ҳаракат-ҳодиса қиёслан* ганда «айнан», «бир хил» деган маънони билдиради:—Худда ўзи, Қенжагинамнинг ўзи. Бир туки ўзгамас. (С. Аҳм.) Қулиши, юриши, қилиқлари ҳудди онасининг ўзи-я! Бундай ҳолларда ўз олмошидан сўцг -гина элементи қўлланиши ҳ’ам: мумкин: Сатанг чумчух қарқуноқнинг худди ўзгишси. (С. Аҳм.) «Ул-> ган» ҳам шу Боқининг ўзгинаси эди. (С. Аҳм.); 7) ўз олмоши ҳам (ям) ёрдамчисини олиб, маълум даражада модаллик от- тенкасига ага бўлиб, маънони кучайтириш учун ишлатилади: Узиям миқти келган, тиқмачоқ киши эди. (С. Аҳм.) Асл ишф- толи! Арзон ўзиям; (0.) 8) ўз олмоши II шахе бирлик, III шахс кўплик формасида келганда баъзан ундаги шахс кўчади: 'Ўзинг нима ғамдасан-ку, бунинг кулишини қара — мен нима ғамдаман-ку... Мавсумни ўтказмасдан куёв қилсалар, ўзларига ҳам яхьии, бизга ҳам яхши бўларди. (А. Қ.)— ...сизга яхиш.., Ўзларидан ибрат олсак, камина учун ҳам дуруст эди. (А. Қ)— сиздан ибрат олсак... Йўллари бўлсин, меҳмон, узларини бу бий далага қайси шамол боиыаб келди? (С. Аҳм.)—сизни... қайси шамол бошлаб келди? 9) ўз сўзи ёлғиз деган. маъиониҳам бшь диради: Уйда фақат ўзи ўтирипти (...бир ўзи, ёлғиз ўзи ўтирип- ти); 10) ўз олмоши такрорланиб жуфт ҳолда ҳам қўлланиши мумкин. Бундай вақтда унинг бир компоненти бирор келишик қўшимчасини олиб келади. Қомпонентларнинг бу хилдаги аф- фикслар билан қўлланиши шу сўзнинг маъносига ва грамматик ҳолатига ҳам таъсир кўрсатади.
Агар биринчи компонент ҳеч қандай аффикесиз, кейингиси

«ффикеяа қўллгал а, биргина ўз сўзининг маъноси кучайтири- яиб, таъкядяаб кўрсатилади. Бу жуфтлик бир гап бўяаги ва- зифасини бажаради: Уз-ўзимизга ҳукумат уй берди. (А. Қ.)

Биринчи компоненти белгисиз қўлланган бундай жуфтлик -ча, -ники каби аффикслар билан ҳам келади: ...ўз-ўзича гапи- риб кетди. (0.) Бу нарса ўз-ўзимники.
ӧлдииги компоиентлар эгалик ва келишик қўшимчаларини олган ҳолда, кейингиси эса белгисиз қўлланади. Бундай ҳолат- да бу комплекс икки гап бўлаги вазифасини бажаради: Узи- ни ўза суд қилди. (С. Аҳм.) Узингизга ўзингиз отвод берасаз, (А. Қ.) Узимга ўзим туҳмат қилиб, ўзимни ўзим ҳақорат қи~ лйишя ҳам сиз учун эди. (С. Аҳм.) ...ўзидан ўзи савол бериб сўрарди. (А. Қ.)
Такрорлангаи ўз олмоши таркибидаги -дан аффикси қотиб қолган шаклга келиб, ўз олмоши маъкосидан четлашиб равиш вазифасини бажаради: Ў'жёан-ўш йиғлаб юЗорди Ц...бекорга йиғлаб юборди;

9. 
   ўзлик олмшшга келишик қўшимчаси фақат эгалик аффикеидан сўнггина қўшилади: ўзини, ўзига.