Sh. N. Fayzimatov

IntegrallovChi zveno. 
Chiqish kattaligi kirish kattaligiga bog’liq 
bo’lmagan, lekin chiqish koordinata o’zgarishining tezligi zveno kirishidagi 
signalga proporsional bo’lgan zveno 
integrallovchi zveno
deyiladi. Uning tavsifi 
quyidagicha: 
(1.30)
 
bu erda 
K
- zvenoning kuchayish koeffisienti va uning vaqt doimiysi nisbatiga teng 
zvenoning tarqalish tezligi. 
Ifodani integrallab o’tish jarayoni tenglamasini hosil kilamiz: 
(1.31) 
Ifodadan chiqish kattaligi kirish kattaligining integraliga proporsional ekanligi 
kelib chiqadi. Ifodaga Laplas almashtirishini qo’llasak, integrallovchi zvenoning 
tenglamasini operator shaklida hosil qilamiz (nolaviy boshlang’ich shartlarda): 
(1.32) 
Ko’rilayotgan elementar zvenoning uzatish funksiyasi: 

---

44 
(1.33)
 
Ifodadagi 
R
operatorni 
jω
bilan almashtirsak, zvenoning amplituda-faza 
harakteristikasi kelib chiqadi: 
(1.34)
 
Ifodadan amplituda-chastota va faza-chastota harakteristikalarning tenglamalari 
topiladi: 
(1.35) 
(1.36)
 
Tenglamalardan quyidagicha xulosa kelib chiqadi: chastota cheksizlikka intilganda 
bo’lib, 
integrallovchi zveno hosil qilgan fazalar siljishi 
doimiy bo’ladi va 
uω
ga borliq emas. 
Kompleks tekislikda integrallovchi zvenoning amplituda-faza harakteristikasi 
kompleks tekislikning manfiy yarim o’qiga mos keladigan vektor orqali 
ifodalanadi va cheksizlikdan (ω=0 bo’lsa) nolgacha (ω=
∞)
o’zgaradi. Tenglama 
asosida zvenoning LACHX sining ifodasini yozish mumkin: 
(1.37)
 
Agar ifodalarni solishtirsak, ularning o’xshashligini ko’ramiz. Demak, 
LACHX ning asimptotasi 20 db/s ga teng manfiy og’ishliabssissalar o’qidagi ω = 
K
chastotaga mos bo’lgan nuqtasidan o’tadigan to’g’ri chiziqdan iborat. 
Logarifmik faza-chastota harakteristikasi (1-32) ifodadagi chastotaga borlik, emas. 
Integrallovchi zveno minimal fazalidir. Uning harakteristikalari 1-11-rasmda 
keltirilgan. 

---

45 
1.14-rasm. Integrallovchi zveno harakteristikalari. 
a) yugurish egri chizig’i; b) amplituda-faza harakteristika;
v) logarifmik harakteristikalar.