Sh. H. Usanov, M. X. Tinibekov harbiy toksikologiya

Klinik manzarasi.  Fosfororganik  birikmalar  nafas  a’zolari 

orqali  tushganida  yashirin  davr  bir  necha  daqiqa,  teri  orqali 

tushganida  1  soatgacha  bo‘lishi  mumkin.  Bunda  zaharlanish 

belgilari juda tez rivojlanadi. Zahar asab tizimiga ta’sir ko‘rsatishi 

natijasida  mushaklar  tortishadi,  muhim  tizimlar  (nafas  olish,  qon 

aylanish,  oshqozon-ichak,  siydik  ajratish)  hamda  ko‘z  funksiyasi 

izdan chiqa boshlaydi. To‘qimalarning kislorod bilan ta’minlanishi 

yomonlashadi.  Moddalar  almashinuvida  chuqur  buzilishlar 

kuzatiladi. Falajlik rivojlanadi. Og‘ir zaharlanishda tibbiy yordam 

ko‘rsatilmasa o‘limga olib keladi.