Ш. А. Султонов реал секторни давлат томонидан тартибга солиш

Структуравий ёндашув прогнозлаш объектларида изланиш катта рол ўйнайди. Структуравий ёндашувда изланиш объекти ўзи таркибидаги элементлар ва уларнинг ўзаро ҳаракатида кўриб чиқилади. Бу эса ўрганилаётган объект ҳақидаги тасаввурни кенгайтиришга имкон беради.
Тизимли - таркибий ёндашуви бир томондан, тизимни динамик ривожланаётган бир бутунлик сифатида қарашни кўзда тутса, иккинчи томондан, тизимнинг ўзаро ҳаракатдаги структуравий элементларига бўлинишидир, чунки ҳақиқатда ҳар бир таркибий элемент бошқа ҳамма элементларга қандай таъсир этса, бутун тизимга ҳам шундай таъсир этади. Бу билан тизим элементлари алоқасининг қонунийлигини очиш имкони пайдо бўлади.
Тармоқлараро баланс (ТАБ)- иқтисодиётдаги асосий модел бўлиб, унда халқ хўжалигидаги турли натурал ва қиймат алоқадорлиги кўрсатилади. У саноат, капитал қўйилмалар, мехнат ресурслари ва тармоқлар бўйича махсулот хажмининг ўзаро богланганлигини хисобга олган холда режа даври қатор йиллари учун халқ хўжалиги махсулотларининг ишлаб чиқарилиш ва тақсимланиш кўрсаткичларини аниқлаш имконини беради. Яқин-яқингача ТАБ икки кўринишда - қиймат ва натўрал шаклда шакллантириларди. Мамлакат бўйича қиймат кўринишидаги ТАБ номенклатураси 120 та тармоқ номенклатурасини ўз ичига олади ва у барча моддий ишлаб чиқариш сохасини қамраб олади. Натурал кўринишдаги ТАБ шу билан бирга махсулотларни 80 % ни ташкил этувчи асосий махсулотларни қамраб олади. Ушбу балансда 600 га яқин зарурий махсулот турлари акс эттирилади.
Натурал - қиймат баланси модели халқ хўжалигининг комплекс тавсифини акс эттиради. Моддий қиймат ТАБ модели баланслаштирилган режа учун бошлангич маълумотлар: МД хажми, таркиби кўрсаткичлари, экспорт, импорт ва капитал таъмирлаш хажми маълумотларидир.
ТАБ модели бўйича икки типдаги хисоб - китоблар амалга оширилади:
Бунда берилган якуний истеъмол даражаси бўйича махсулотларни ишлаб чиқариш ва тақсимланишининг баланслаштирилган режаси хисоблаб топилади.
Аралаш хисоб – китобларни ўз ичига олади. Бунда баъзи тармоқларда ишлаб чиқариш хажми тўгрисидага маълумотлар ва бошқа тармоқларга яқуний истеъмолга берилган махсулотлар бўйича ишлаб чиқариш ва тақсимлаш баланси тузилади.