Sh. A. Alimov, O. R. Xolmuhamedov, M. A. Mirzaahmedov

usul. Har bir sahifadagi harflar soni mn ga teng. Ikkala kitobdagi sahifalar soni 300+500=800 ga, ulardagi harflar soni 800nm ga teng.

Ikkala javob ham to^lg‘riligi ko‘rinib turibdi, shuning uchun ЗООят + 500 nm = 800nm.
Ammo hisoblashlarda ikkinchi usul ancha qulay bo‘ladi. Masalan, agar n — 40, m = 50 bo‘lsa, u holda nm = 2 000 va Ъ00пт+500пт ifodani hisoblash uchun yana uchta hisoblashni bajarish kerak:
300 • 2000 + 500 • 2000 = 600 000 + 1 000 000 - 1 600 000.
800/zw ifodani hisoblash uchun esa bor-yo‘g‘i bitta amalni bajarish kerak, xolos: 800 • 2000 = 1 600 000.
Mana shuning uchun ham algebraik ifodalami soddalashtirishni bilish muhim ahamiyatga ega.
Ъ00пт+500пт ikkihad ikkita birhadning yig‘indisidan iborat:
300nm va 500nm.
Bu birhadlar bir-biridan faqat koeffitsiyentlari bilan farq qiladi. Bunday birhadlami о ‘xshash birhadlar deyiladi. Masalan, abc va ЪаЬс birhadlar o'xshash, 2pq² va 5g²p birhadlar ham o‘xshash, lekin a²b va ab¹ birhadlar o‘xshash emas.
Bir xil birhadlami ham o‘xshash deb hisoblaymiz. Masalan, 2a²b va 2a²b birhadlar o‘xshash.

2. 
   masala. ЪаЬ — 2Ье + 4ас—аЬ + ЪЬс +4ab ko‘phadnisodda­lashtiring.
   

л O'xshash birhadlami ajratamiz: 3ab, -ab, 4ab birhadlar 0‘x­shash, ulaming tagiga bittadan chiziq chizamiz, -2be va ЪЬс o‘xshash birhadlaming tagiga ikkitadan chiziq chizamiz. 4ac birhadga o'xshash had yo‘q, uning tagiga chizmaymiz, ya’n

4. 
   ab - 2be + 4ac - ab + ЪЬс + 4ab .
   

Ko‘phad hadlarining o‘rinlarini o‘xshash hadlar yonma-yon turadigan qilib almashtiramiz va o‘xshash hadlami qavs ichiga olamiz:
(ЪаЬ - ab + 4ab) + (-2be + ЪЬс) + 4ас.
Ammo
ЪаЬ - ab + 4ab = (3 - 1 + 4)ab = 6ab,
-2 be + ЪЬс = (-2 + Ъ)Ьс = be
bo‘lgani uchun
ЪаЬ - 2be + 4ac - ab + ЪЬс + 4ab = 6ab + be + 4ac. A

Ko'phadlarni o'xshash birhadlar algebraik yig'indisi bitta birhad bilan almashtiriladigan bunday soddalashtirish o’xshash hadlarni ixchamlash deyiladi.

5. 
   ab + be + 4ac ko'phadda har bir had standart shaklda yozilgan va ular orasida o'xshash hadlar yo'q. Ko'phadning bunday shakli standart shakl deyiladi.
   

Har qanday ko'phadni standart shaklda yozish mumkin. Buning uchun awal ko'phadning har bir hadini standart shaklda yozish va so'ngra o'xshash hadlarni ixchamlash kerak.

3. 
   - m a s a 1 a. Ko'phadni standart shaklga keltiring:
   

6ab -ас- Заса - 8 a² -b + 25 a² - с + aba - a² be.

3. 
   2 5
   

A 6ab-ac-3aca-Sa² -b + 25a² -c + aba-a²bc =

3. 
   2 5
   

= 2a² be - За²с - 4a¹ b + 5a¹ с + a²b - a² be =
= (2a²be - a²be) + (-За²с + 5a²с) + (-4a²b + crb) =
= a² be + 2a²с - 3a²b. A
Mashqlar
O'xshash hadlarni ixchamlang (254—255):
254 1) -* + -* + -*; 3) -y⁴---y⁴ + —j⁴--y⁴;
"⁴* ^;3 2 6 2 16 32 4

5. 
   1 1 3 2. 5 2l 1 2. 3 2.
   

2. 
   -y--y~-y; 4) -ab — a b+-a b- — a b.
   

¹ 6 3 6 ^} 2 8 8 16

255. 
     1) 2m + g + q-4m; 3) x² + Зу² + 4x - у²;
     

2. 
   3a + 2b-b-a; 4) 5a²-4b²-3a²+b².
   

Ko'phadni standart shaklga keltiring (256—261):

255. 
     1) llx² +4x-x² -4x; 3) 0,3c²-0,1c²-0,5c³;
     

2. 
   2y² -3y + 2y-2y²; 4) 1,2a² + 3,4a² -0,8a².
   

255. 
     1) ^^х2-^У⁺^^х2+\У’
     

3. 
   l
   2) -a² +-b² +-а² --b²;
   ab+0, lb² - 5д6 +1, 26² + 8д6;
   
4. 
   5ху-Ъ>5у²-2ху + \,Ъу²-xy.
   

3. 
   2 5 1
   

255. 
     1) --ху+-х²у + ху--х²у--ху;
     

3. 
   3 6 2
   

2. 
   -ab² --ab² + -a²b--a²b--ab²\
   

^} 2 8 4 8 2

2. 
   -9,387o - 3,896 + 8,197e -1,116 - 0,8 la;
   
3. 
   8,53* - 4,13y - 5,12x + 2,21 у + 0,59*.
   

255. 
     1) 2a²b - 86² + 5д²6 + 5c² - 36² + 4c²;
     

2. 
   3*y² +4x³ -5x²>>-3*³ + 4x²y-9xy²;
   

1, 3 2 2 , j 6 , 3 2 3 , з

2. 
   -
   8
   ab + -a --b +-ab--a +-b ;
   

8

3. 
   ,2 2, I3 8,2,2 З3 I3
   

2.