Ш. А. Агзамова, Э. А. Шамансурова, Д. К. Ганиева, С. А. Убайдуллаева

Буйракларнинг сурункали касалликлари 
Буйракларнинг сурункали касалликларида жисмоний реабилитация 
турғун компенсацияни шакллантиришга йўналтирилган бўлиб, эрталабки 
гигиеник гимнастика, даволовчи гимнастика, дозаланган юриш, ҳаракатли 
ўйинлар, спорт ўйинлари элементларини қўллаш воситалари санатор 
даволаш билан биргаликда ўтказилади. Жисмоний реабилитация.
Буйрак-тош касаллигида
қуйидаги махсус машқлардан кенг 
фойдаланилади: қорин пресси мушаклари учун машқлар; қоматни буриш ва 
эгиш: диафрагмали нафас олиш; оѐқни сонда баланд кўтариб юриш ва б.; 
тиззани баланд кўтариш билан югуриш; қомат ҳолатини бирдан ўзгартириш; 
сакраш; зинапоядан сакраб тушиш. Жисмоний реабилитациянинг асосий 
хусусияти 
ШЖТ 
машғулотларида 
дастлабки 
ҳолатларни 
тез-тез 
алмаштиришдан иборатдир (ўтирган, турган, чалқанча ѐтган, ѐн бошлаган, 
қоринда ѐтган, тиззада туриб таянган ҳолатлар), машғулотлар давомийлиги – 
30-45 дақиқа. Даволовчи гимнастика машғулотларидан ташқари беморлар 
кўп маротаба махсус жисмоний машқлар, дозаланган юриш, зинапоядан 
сакраш машқларини бажарадилар.
Юрак-қон томир тизими, ѐши, жинси, жисмоний тайѐргарлиги ва 
беморнинг клиник маълумотларига қараб жисмоний зўриқишни қатъий 
дозалаш муҳим. ШЖТ га кўрсатма бўлиб сийдик йўлининг исталган 
бўлимида тошнинг мавжудлиги (кўндалангига энг катта ўлчам 1 мм гача), 

---

406 
ҳароратнинг кўтарилиши, бирдан оғриқ безовта қилиши, буйрак ва қон-
томир тизими етишмовчилиги эса қарши кўрсатма ҳисобланади.
Жисмоний реабилитацияни сийдик йўллари деворлари рефлектор 
спазмини камайтирувчи дориларни юбориш, ҳамда сийдик ҳайдовчи 
воситаларни ва суюқликларни қабул қилгандан сўнг бирга олиб бориш 
муҳим.
ДАВОЛОВЧИ УҚАЛАШ 
Жисмоний гимнастикадан ташқари беморларга орқа ва тос соҳага таъсир 
этувчи Th 9-12, L 1-4 сегментларни уқалаш кўрсатилган; умуртқа поғонаси 
олдида бел сегментларидан бошланади ва мушак таранглигини бартараф 
қилиш мақсадида тос суяклари тожлари соҳасига ўтилади. Буйрак санчиғини 
тўхтатиш учун 12 - қовурға ва умуртқа поғонаси орасидаги бурчак хамда
орқанинг Th 3-4 соҳалари кучли ишқаланади. Муолажа қорин олд девори ва 
қовуқ бирикмаси усти соҳасини уқалаш билан якунланади.