Сентябрь 2020 10-қисм

Сентябрь 2020 10-қисм
Тошкент
“BOSHLANG‘ICH SINFLARDA TA’LIM SIFATINI OSHIRISH”
Sulaymonova Qunduz Axmadovna
Toshkent viloyati, O‘rta Chirchiq tumani, 
23- umumta’lim maktabi
Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi
Pochta manzili: [e-mail]
Annotatsiya: 
ushbu maqolada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining ta’lim-tarbiya olish 
jarayonini samarali tashkil etish to‘g‘risida so‘z boradi.
Kalit so‘zlar: 
yangi metodlar, oson o‘qish usullari, yozish ko‘nikmasi, so‘zlashuv, ravon 
nutq, grammatik vositalar.
Bola boshidan deganlaridek, bolalarning yoshlikda olgan bilimi toshga o‘yilgan naqshga teng 
hisoblanadi. ularga nimani o‘rgatsak, shuni yodlab qoladi va o‘rganadi. Talim olish jarayonini 
yengil amalga oshirishni yo‘lga qo‘yish kerak deb hisolayman. Ya’ni o‘tilayotgan darslarni qiziq 
va interaktiv o‘yinlar bilan o‘tish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bola esida qoldiruvchi mashqlar 
orqali ko‘p narsalarni oson tushuntirish va o‘rgatish mumkin. 
masalan, bolalarning matematika fanini tezroq o‘rganishlarida quyidagi usullardan foydalanish 
mumkin:
1. Tezlik o‘yinlari. 
Bu o‘yinlar sirasiga og‘zaki bajariladigan misollar kiradi. misollarni tez va og‘zaki bajarish 
orqali bolaning aqliy faoliyatini va samarali ishlashga o‘rgatamiz. Buning uchun ularga biror 
misol beramiz, misolda kamida ikkita amal berilishi lozim hisoblanadi. 24 ga 65 ni qo‘shing va 13 
ni ayiring. Xuddi shunga o‘xshab. hamda qo‘shimcha tarzda oson-oson tenglamalar ham berish 
mumkin. Tenglamar ham miyani charxlashga o‘rgatadi.
2. aniq hisoblash o‘yinlari. Bu o‘yinlarda o‘quvchilardan tezlikni emas aql bilan ishlashni talab 
etiladi. Bunday o‘yinlar sirasiga yozma masalalar kirishi mumkin. Yozma masalalarni yechishda 
yuqoridagi usuldan foydalani kundalik misollarni yechib borsa bola yozma masalalarda ham 
qiynalmaydi. 
Statistika jihatidan olib qaraydigan bo‘lsak, ko‘nikmalar bolaning 70 5 esida qolishiga yordam 
beradi deya aytolamiz.
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga matematikani muvaffiqiyat bilan o‘qitish uchun mehnat 
faoliyatini boshlovchi o‘qituvchi matematika o‘qitishning ishlab chiqilgan tizimini, ya’ni 
boshlang‘ich sinflarda matematika o‘qitish metodikasini egallagan bo‘lishi va shu asosda mustaqil 
ravishda ijodiy ishga kirishishi kerak.
«metodika» grekcha so‘z bo‘lib, «metod» degani yo‘l demakdir. matematika metodikasi 
pedagogika fanlari tizimsiga kiruvchi pedagogika fanining tarmog‘i bo‘lib, jamiyat tomonidan 
qo‘yilgan o‘qitish maqsadlariga muvofiq matematika qonuniyatlarini matematika rivojining 
ma’lum bosqichida tadqiq qiladi.
matematika boshlang‘ich ta’lim metodikasining predmeti quyidagilardan iborat:
matematika o qitishdan ko zda tutilgan maqsadlarni asoslash. (nima uchun o‘qitiladi).
matematika o‘qitish mazmunini ilmiy ishlab chiqish (ya’ni matematikadan qaysi material 
boshlangich sinflarda o‘rganilishi, nima uchun aynan shu material tanlanishi, boshlang‘ich 
sinflarda kursning har qaysi ayrim masalasi umumlashtirishning qanday darajasida o‘rganilishi, 
mavzular qanday tartibda o‘rganilsa, eng ratsional bo‘lishi ko‘rsatiladi).

---

58