Семинар ўтказиш юзасидан тавсиялар Мавзу: Ижтимоий-психологик муаммолари мавжуд бўлган болалар билан ишлаш

Ишларнинг умумий кетма-кетлиги
Танглик вазиятда бола билан олиб бориладиган психологик ишлар албатта қуйидаги бир неча босқичлардан иборат бўлиши керак:
• ишга тайёргарлик кўриш;

• 
  ишнинг тахминий режасини тузиш;
  

• 
  бола билан алоқа ўрнатиш, у билан бирга содир бўлган ҳодисани ўрганиб чиқиш;
  
• 
  боланинг танглик вазиятини бошдан кечириши ташқи белгиларини ва хусусиятларини таҳлил қилиш:
  

- унинг жисмоний (соматик) ҳолатини;
- унинг кайфиятини;
- унинг ҳулқи ва умумий психологик ҳолатини.
Боланинг психологик ривожланиши хусусиятларини ташҳис қилиш:
- бола шахсининг идрок этиш доирасини;
- эмоционал-шахсий муносабатларини;
- характери ва психик четланишларига эътибор бериш.
Бола билан иш олиб боришнинг истиқболларини белгилаш, ушбу ишларнинг асосий йўналишларини аниқлаш.
Ишга тайёргарлик кўриш
Биринчи навбатда қуйидаги саволларга жавоб бериб психолог мутахассис аниқ бир вазиятга нисбатан ўз муносабатини баҳолаши зарур:

• 
  Мен ўзимга ишонаманми?
  
• 
  Мен ҳозир танглик вазияти билан ишлашга қодирманми?
  

• 
  Қандай йўл билан болани қўллаб-қувватлашим мумкин? Қандай қилиб уни ҳимоя қилишим мумкин?
  
• 
  Бола ҳақида нималарни билишим зарур? Ундан яна қандай маълумотларни олишим зарур? Болага нима фойдали бўлиши мумкин?
  
• 
  Бола учун у олган жароҳат ҳолатларини очиш қандай оқибатларга олиб келиши мумкин?
  

• Қандай қилиб бола билан суҳбатлашиш учун хотиржам ва тўла ишончли миҳитни яратишим мумкин?
Маслаҳатни синфда ёки расмий хонадан кўра ўйинлар ёки релаксацион хонада ўтказган яхши. Бу боладаги кескинликни йўқотишга, ўзини янада хавфсизроқ ва вазият назорат остида деб ҳис қилишига ёрдам беради. Таъсирчан болалар ёрқин кўргазмали, кучли аудиал ва кинестетик рағбатларга осон чалғишларини эслатиб ўтиш зарур, шунинг учун суҳбат шароитини бола диққатини ҳеч нарса чалғитмайдиган қилиб ташкил этиш муҳимдир. Хонада телефон, соат, радио ва телевизор бўлмагани маъқул, маслаҳатчининг ўзи эътиборни тортмайдиган кийимда бўлиши керак. Олдиндан хонага кириш ва эшикни тақиллатиш мумкин эмаслиги ҳақида барчани огоҳлантириб қўйиш керак. Хонадаги мебель бола учун қулай бўлиши, мутахассис ҳамда бола ўртасида бирор-бир шартли тўсиқ қўйилиши (столча, тумбочка) ва уни бола ўз шахсий ҳимояси сифатида тушуниши лозим. Баъзида бола билан бевосита ерга ўтириб ишлаши мумкин (фақат ерга гилам тўшалган ёки юмшоқ ёстиқлар бўлиши керак), бу эса у учун янада эркин муҳитни ҳосил қилади.