Семинар ўтказиш юзасидан тавсиялар Мавзу: Ижтимоий-психологик муаммолари мавжуд бўлган болалар билан ишлаш

Бола билан биринчи суҳбатнинг намунавий дастури
Ўзини таништириш: «Менинг исмим…. Мен …. ишлайман». Боладан ўзи ҳақида гапириб беришини сўраш.
Асосий қоидаларни тушунтириш:
а) Мен баъзи саволларни икки марталаб беришим мумкин (агар жавобингни тушунмасам).
б) Агар саволни тушунмасанг менга буни айт.
в) Сен менинг саволимга жавобни билмасликка ҳаққинг бор, фақат буни менга айтгин.
г) Агар жавобингда иккилансанг, шундай деб айт.
е) Агар сени нотўғри тушунсам, менга тўғрисини тушунтир.

3. 
   Болани суҳбат мавзуси билан таништириш (бунда имкон қадар “оғир”, “қўрқинчли”, “зўрлаш” ва ҳоказо сўзларни ишлатмасликка ҳаракат қилинг).
   
4. 
   У билан оилавий ҳаёт тўғрисида суҳбатлашиш:
   

а) Неча ёшдасан? Туғилган кунинг қачон?
б) Қаерда яшайсан?
в) Сен билан бирга кимлар яшайди?
г) Уйинг қандай, ким қайси хонада яшайди?
5. Мактаб ва дўстлари тўғрисида гаплашиш:
а) Қайси мактабда ўқийсан?
б) Ўқитувчингнинг исми нима?
в) Сенга мактабда ҳаммадан кўра кўпроқ нима ёқади?
г) Сенинг яқин дўстинг борми?
6. Болага ўзи билан бўлиб ўтган ҳодисалар ҳақида эркин шаклда сўзлаб бериш имконини бериш керак. Якунланмаган гаплардан, очиқ ва аниқлаштирувчи саволлардан фойдаланиб боланинг ҳикоясини рағбатлантиринг. Мавзуларни бола гапирган тартибда муҳокама қилинг. Агарда унинг айтганлари ишончсиз бўлса шароитларни аниқлаштиринг: қачон ва қаерда содир бўлган; қайси вақтда — эрта тонгда, кундузи, кечқурун, тунда, йилнинг қайси фаслида; у нима қилди {а); сен нима қилдинг (а).
Боланинг мавжуд ҳолатини таҳлил қилиш
Соматик (жисмоний) ҳолатини ўрганиш. Текшириш пайтида боланинг ташқи кўринишига, саломатлигига эътибор бериш, учрашув пайтигача бўлган жисмоний ҳолати хавотирли эмаслигига ишонч ҳосил қилиш мумкин бўлган шикоятларини тинглаш зарур. Боланинг соматик ҳолати яхши бўлмаган ҳолатларда тегишли мутахассислар кучлари билан зарур тиббий ёрдам кўрсатишни ташкил қилиш керак. Бундан ташқари боланинг нутқи хусусиятларига, унинг моторикасига (юриши, ҳаракатланиш, гавдасини тутиши, мимикаси, ишоралари хусусиятларига), фаоллиги даражасига эътибор қаратиш керак.