Семинар ўтказиш юзасидан тавсиялар Мавзу: Ижтимоий-психологик муаммолари мавжуд бўлган болалар билан ишлаш

Танглик вазиятида психологнинг бола билан ўзаро алоқаларининг
умумий тамойиллари
Танглик ҳолатидаги бола билан ишлаш йўллари ишлаб чиқилаётганда қуйидаги тамойиллар ва қоидаларга амал қилиш муҳим ҳисобланади.
Танглик ҳолати кечиктириб бўлмайдиган муаммо сифатида қаралиши керак (тана жароҳатлари мавжуд бўлганида ва психик ҳолати бузилган ҳолларда — кечиктириб бўлмайдиган тиббиёт нуқтаи назаридан ёрдам кўрстилиши керак бўлган муаммо сифатида қаралади). Тиббиёт ходимлари тартибидан болага малакали ихтисослашган ёрдам кўрсата оладиган ишончли шахсларга эга бўлиш муҳим. Ёрдамчи касб мутахассислари шифокор-мутахассис етиб келгунича тезкор тиббий ёрдам кўрсатиш бўйича ҳаракатлар тўпламини билишлари керак. Боланинг ҳолати мос эмас. Танглик вазиятидаги психик ҳолатида бўлган (интоксикация, турли даражадаги сезгилари бузилиши, психик бузилишлар, суицид хавфи ва шу кабилар) ёки оғир жисмоний ҳолатдаги (жисмоний зўрлаш оқибатлари, оғир соматик касалликлар ва шу кабилар) болани дарҳол тиббий кўрикдан ўтказиш керак. Бола (ўсмир) ўзини янада ҳимояланган ҳис қилиши ва бемалол ишлай олиши учун психолог ҳамда бола якка қолишлари мумкин бўлган алоҳида қулай, шунингдек, шинам хона бўлиши керак. Танглик ҳолатида бўлган бола билан мулоқотда бўлишнинг асосий тамойили — бола билан нималар содир бўлаётганлигини тинглаш, хотиржам ва тушунган ҳолатда муносабатда бўлиш. Ҳеч кимни баҳолаш ва айблаш мумкин эмас. Кичик болалар ва жисмоний жабрланган болалар билан ишлашда улар ҳис қилаётган қўрқув ҳисси шундай вазиятларга тушиб қолган ҳар қандай инсонлар учун оддий ва хос ҳолат эканлигини уларга тушунтириш зарур. Жабрланган болалар зўрланган бўлсалар боланинг айбдорлик ҳиссига ҳуқуқларини тан олиш, шу билан бирга зўравонликка қаршилик қилиш имкониятлари жуда чекланган бўлганлигига уларни ишонтириш керак. Бола билан ишлаётганда унинг ҳулқи ҳаракатларини диққат билан кузатиш, болани тушуниш ва унга ёрдам кўрсатиш учун муҳим бўлган барча ҳолатларни ўзи учун белгилаб бориш, шу билан бир вақтда шу ҳолатни ҳеч сездирмаслик зарур. Болани ҳозирги ҳолатда у хавфсиз шароитда эканлигига, у ҳимоя остида бўлишига ишонтириш зарур. Болада ҳеч ҳам ёлғиз қолмаслиги, унга ишончли ҳамроҳликни таъминлаш, психолог ёнида, доим бирга эканлиги ҳиссини пайдо қилиш керак.