Семинар машғулотларининг технологик лойиҳалари

3. “Konseptual jadval” metodi
talabalarda o’rganilayotgan mavzu, masala 
yoki muammoni uning ikki yoki undan ortiq jihatlari bo’yicha taqqoslashga 
o’rgatadi. Metoddan foydalanish jarayonida talabalarning mavzu yuzasidan 
mantiqiy fikrlash, ma’lumotlarni tizimli bayon qilish qobiliyati rivojlanadi. 
Mashg’ulotlar chog’ida metoddan foydalanish quyidagi tartibda kechadi: 1) 
o’qituvchi echimi topilishi lozim bo’lgan masalani aniqlaydi; 2) talabalar masala 
hamda metoddan foydalanish qoidasi bilan tanishtiriladilar; 3) talabalar kichik 
guruhlarga biriktiriladilar; 4) guruhlar o’zlariga berilgan topshiriqni baradilar; 5) 
guruhlar o’z echimlarini jamoa hukmiga havola etadilar; 6) guruhlarning echimlari 
jamoada muhokama qilinadi.
Talabalarning e’tiborlariga quyidagi namunani tavsiya etish mumkin: 
O’rganilayot
gan mavzu 
mohiyatini 
yorituvchi jihatlar 
Muhim belgilar, tavsiflar 
1-belgi 
(tavsif) 
2-belgi 
(tavsif) 
3-belgi 
(tavsif) 
1-jihat 
2-jihat 
4. “Toifalash” metodi
talabalarni o’rganilayotgan mavzu bo’yicha muhim 
xususiyat, jihatlarni aniqlash va ularni ifoda etuvchi ma’lumotlarni birlashtirishga 
o’rgatadi. Metodni qo’llash jarayonida talabalarda mantiqiy fikrlash, muhim 
xususiyatlarni yorituvchi ma’lumotlarni muayyan tizimga keltirish ko’nikmalarini 
shakllantiradi. Mashg’ulotlar jarayonida ushbu metoddan foydalanish quyidagi 
tartibda amalga oshiriladi: 1) o’qituvchi muhim xususiyatlari aniqlanishi lozim 
bo’lgan mavzu, masala yoki muammoni aniqlashdi; 2) talabalar tanlangan mavzu 
(masala, muammo) hamda “toifalash” metodini qo’llash shartlari bilan 
tanishtiriladilar; 3) talabalarga ma’lum topshiriqlar beriladi; 4) guruhlar topshiriqni 
bajaradilar (mavzu mohiyatini yorituvchi muhim xususiyatlarni aniqlaydilar, ularni 

---

85 
jadval yordamida ifodalaydilar); 5) guruhlar o’z echimlarini jamoa e’tiboriga 
taqdim etadi; 6) jamoa tomonidan guruhlarning ishlari muhokama qilinadi. 
Metoddan foydalanishda talabalar quyidagilarga e’tiborlarini qaratadilar: 1. 
Muhim xususiyatlar (toifalar)ni yoritishga nisbatan yagona talab qo’yilmaydi. 2. 
Guruhlarga bir xil topshiriq berilganda bir guruhning echimi ikkinchi guruhning 
echimidan farqlanishi mumkin. 3. Talabalarga o’qituvchi tomonidan mavzu 
mohiyatini yorituvchi muhim xususiyatlar haqida ma’lumot berish mumkin emas, 
muhim xususiyatlarni izlash jarayoni ham ularning o’zlari tomonidan amalga 
oshirilishi shart.