Selluloza ishlab chiqarish texnologiyasi

Pishirish.
Pishirish jarayonida ligninsulfon kislota va uglevodlar 
eritmaga to‘liq o‘tadi.
Pishirish jarayoniga ta’sir etuvchi omillar: 
Temperatura
. 
Payrahalar bug‘ bilan to‘lik shimdirilgach, temperatura sekin 
ko‘tariladi. Shimdirishni tezlatish uchun kislota kuchliroq bo‘lishi 
kerak. Pishirish jarayonida tarkib quyidagicha bo‘ladi: kislota – 7 %, 
SO
2
+ Na
2
O – 1 %.
Pishirish darajasi
– deb yog‘och to‘qimalaridan lignin mod-
dasini to‘liq ajratib olishga aytiladi. Yumshoq sellulozada 1,2 %, 
qattig‘ida esa 4 % gacha lignin qoladi.
Kislota tarkibi.
Sellulozani pishirishda kuchli kislota tarki bidagi 
erigan SO
2
mo‘l miqdorda bo‘lishi muhim ahamiyatga ega. SO
2
ning 
mo‘l miqdorda bo‘lishi sellulozani tekis pishishiga yordam beradi.
Asoslar ta’siri.
Pishirish eritmasi tarkibidagi asos lignin 
sulfonkislota hosil bo‘lish jarayonini tezlashtiradi (25–30 %). Bundan 
tashqari olingan sellulozaning pishiqligi 30–50 % gacha ko‘payadi.
Sulfit sellulozani yuvish va tozalash. 
Yuvishdan maqsad tolali 
mahsulot tarkibidagi ishlatilgan eritmani to‘liq ajratib olishdir. 
Yuvilgan massa tarkibida ishqorning 75–80 % tola kapillarlari va 

---

18
tolalar orasida, 15–20 % tolalar ichida, 5 % tola devorida bo‘ladi. 
Tolalar orasidagi ishqoriy eritma filtrlash jarayonida sukno yoki 
havo bilan siqib chiqariladi. Tola kapellarlaridagi yoki devorlaridagi 
ishqoriy eritma diffuziya yo‘li bilan chiqariladi. Yuvish 
samaradorligi quyidagi omillarga bog‘liq:
1. filtrlangan massa konsentratsiyasiga;
2. Yuvishdan oldin va filtrlangandan keyingi massa konsent-
ratsiyasi;
3. Massa va yuvuvchi suv temperaturasiga;
4. Yuvish qurilmasining tuzilishiga;
5. Yuvuvchi suvning sifati va miqdoriga;
6. filtr barabanining aylanish tezligiga.